Сонракы сəһифə (106) докторлуг диссертасиянын бир парчасыдыр. Диссертасиянын ады:
КОМПҮТЕРИ ДАЯГЛЫ ИНФРА-ГЫРМЫЗЫ (ИГ) СПЕКТРОСКОПИЯСЫ ИЛƏ
ДЕҺИДРОАСКОРБИН1) ВƏ ДИКЕТОГҮЛОНИН ТУРШУСУНДАН РЕАКСИЯЛАРЫНА
ТƏДГИГАТЛАР (Алманҹа)
Детлеф Пагел тəрəфəндəн тəгдим етилди (Һерманнстеин, Креис Ветзлар (Һерманнщейн, Вецлар Şəһристаны), Алманияда доғулан)
Гиссен 1992
Бу сəһифə, язычы тəрəфəндəн язы макинасында чап едилди вə чевирилди вə достча изни илə Үмумдүня Һөрүмчəк Торунун (Ъорлд Ъиде Ъеб) ичинə йерлəшдирилди, ©2013.Entwurf - Plan - draft - cizgi, eskiz, maket
mit kyrillischer Schrift von 1939 bis 1958 geschrieben
with Cyrillic font, written from 1939 to 1958
kiril 1939-dən 1958-ci yazılı hərfləri ilə
Alle rotfarbenen Wörter sind ungeprüft
All red colo(u)red words are unproofed
106
5 Хүласə
Бу тездə Һəм аскорбин1) туршу деҺидроаскорбин1) туршу редокс системинин оксидлəшмəси вə редуксиясы Һəм дə деҺидроаскорбин1) туршусундан (ДҺА-ндан) дикетогүлонин туршусуна (ДКГ-на) гəлəви Һидролиз инҹəлəнди(лəр). H–O вə C=O бағын групларыны еһтива едəн маддəлəрдə инфрагырмызы сəтһлəрдəн, тəдгиг едилмиш золағын параметрлəрини вə стандарт спектрлəрин вə калибрлəмə спектрлəрин ярдымы илə, һəм инфрагырмызы спектроскопик реаксиялар мүшаһидəси үчүн методика һəм дə ицмал, гиймəтли бир дəстəги яшады.
Бу əлагəдə, асетиласетонда вə (изо-)аскорбин1) туршусуларда кето-енол таутомерликин проблемлəри өйренилди(лəр). Даһа чох, дипол моменти дəйишикликлəри илə мүтəнасиб олан O=C валент рəгси модаларынын интеграл сөнүк əмсалынын квадрат көк дəйəрлəринин, гоншу бағынын групларыны тəтбиги илə кыясланабилир дəйишдиклəрини, ҝөрүндү. Кето групларынын һидратасиясынын феномени, садə бир молекулда (бутанал, бутиралдеһид) инфрагырмызы спектроскопик мүшаһидə едилə билəрди. Тəсирин бир нечə гаршылыглы тəсирлəри сəбəбийлə, мəһлулда деһидроаскорбин1) туршулары һалиндə, шəрһ даһа гейри-мүəййəн. Лакин, кристал бис-ДҺА илə һидратлашмыш ДҺА форманын арасындакы ачыг фəрглəр H–O вə O=C валент рəгси саһəсинде анлашылды(лар)8) . Бирмыналы, бис-ДҺА-нда HO групларын дейтеријумла мүбадилəси6) уғурлу олду. ДҺА-нун сабунлашмасынын просеси үчүн, 79.3 кҸ/мол-ун бир активлəшмə енержиси2) илə истилийин3) вə пҺ-нин функсионал тутарлылыкларынын, тəйин олунду(лар). Əн чох үч инфрагырмызы стандарт спектр, D2O (ағыр су) мəһлулларындан рəгəмли мəлуматларын емалы (РМЕ, електрон мəлуматларын емалы, ЕМЕ) ярдымы илə айырд едилə билирдилəр12) . Бунлар, ДҺА, ДКГ вə башка редуктон5) кими бир маддəдир. Сабун яратма мəсулунун (ДКГ), пҺ титрасиясы вə инфрагырмызы спектроскопия тəрəфəндəн арашдырылан пКт дəйəринин, оксо карбоник туршуларын билинмиш пКт дəйəрлəринə уйғун олар. Таблетлəр илə спектрлəрдə CO2-ин ҝəлишмəси, декарбоксилизлəйəн ДКГ-нунда архада ҝөтүрүлə билир7) . Лакин, 37 дəрəҹə Ҹ-дə11) мəһлулда, йүксəк консентрасияларда ДКГ, һəлə де тамамəн гəрарлыдыр. Инфрагырмызы спектроскопия(ИГС)-я əлавə олараг, һəлə спектрофотометрия илə вə флоресан спектроскопиясы илə вə һəм дə електрон парамагнит резонанси (ЕПР) спектроскопиясы илə, ДКГ ана4) мəһлулларындан ёла чыхараq, ДКГ тəһлил етмə реаксиялары, һəм дə нейтрал вə гəлəви пҺ саһəсиндə, кейфиййəтҹə анализ едилди(лəр). Йүксəк пҺ дəйəриндə рубин-гырмызы бир маддə, һəм ДҺА-ндан һəм дə ДКГ-ндан ҝəлишти. О һава илə əлагəдар тəсирлəрə гаршы гəрарсыздыр, вə радикал просеслəри илə əлагəдə ҝəтирилə билир7) . Р–О ● радикалларыны ишарə едəн бир ЕПР сигналы тапылды.
Редуксиянын вə оксидлəшмəнин, ДҺА-нун вə ДКГ-нун гəрарсызлыглары9) илə тəсирлəндиклəри, проблемлидир. Буна ҝөрə, ДҺА-нун əлавə олараг сабунлашмасы сəбəбийлə, НАДҺ-нын еквимоляр консентрасиялары, садəҹə натамамҹа физиоложи пҺ саһəсиндə ДҺА-ну редуксия едир(лəр). H–S групу еһтива едəн маддəлəр илə редуксияларда ейниси10) кечəрли олур. Бунун үчүн ҝөрүнүшдə бир реаксия дəрəҹəси ДҺА-нун сабунлашмасына бəнзəр тапылды. Лакин, H–S груплары илə реаксияларда, ДҺА-нун ҝəрчəк редуксия реаксиясындан излəдиҝи, бир ара дөвлəт, инфрагырмызы спектроскопик сүбут едилмиштир. Оксидлəшмə реаксиялары тəрəфəндəн, C(6)–O–C(3) халга олушмая үчүн габилиййəтсиз илə габилиййəтли төрəмəлəрин арасындакы ачыг инфрагырмызы спектроскопик фəрглəр тапылды(лар).
5 Хүласə
Бу тездə Һəм аскорбин1) туршу деҺидроаскорбин1) туршу редокс системинин оксидлəшмəси вə редуксиясы Һəм дə деҺидроаскорбин1) туршусундан (ДҺА-ндан) дикетогүлонин туршусуна (ДКГ-на) гəлəви Һидролиз инҹəлəнди(лəр). H–O вə C=O бағын групларыны еһтива едəн маддəлəрдə инфрагырмызы сəтһлəрдəн, тəдгиг едилмиш золағын параметрлəрини вə стандарт спектрлəрин вə калибрлəмə спектрлəрин ярдымы илə, һəм инфрагырмызы спектроскопик реаксиялар мүшаһидəси үчүн методика һəм дə ицмал, гиймəтли бир дəстəги яшады.
Бу əлагəдə, асетиласетонда вə (изо-)аскорбин1) туршусуларда кето-енол таутомерликин проблемлəри өйренилди(лəр). Даһа чох, дипол моменти дəйишикликлəри илə мүтəнасиб олан O=C валент рəгси модаларынын интеграл сөнүк əмсалынын квадрат көк дəйəрлəринин, гоншу бағынын групларыны тəтбиги илə кыясланабилир дəйишдиклəрини, ҝөрүндү. Кето групларынын һидратасиясынын феномени, садə бир молекулда (бутанал, бутиралдеһид) инфрагырмызы спектроскопик мүшаһидə едилə билəрди. Тəсирин бир нечə гаршылыглы тəсирлəри сəбəбийлə, мəһлулда деһидроаскорбин1) туршулары һалиндə, шəрһ даһа гейри-мүəййəн. Лакин, кристал бис-ДҺА илə һидратлашмыш ДҺА форманын арасындакы ачыг фəрглəр H–O вə O=C валент рəгси саһəсинде анлашылды(лар)8) . Бирмыналы, бис-ДҺА-нда HO групларын дейтеријумла мүбадилəси6) уғурлу олду. ДҺА-нун сабунлашмасынын просеси үчүн, 79.3 кҸ/мол-ун бир активлəшмə енержиси2) илə истилийин3) вə пҺ-нин функсионал тутарлылыкларынын, тəйин олунду(лар). Əн чох үч инфрагырмызы стандарт спектр, D2O (ағыр су) мəһлулларындан рəгəмли мəлуматларын емалы (РМЕ, електрон мəлуматларын емалы, ЕМЕ) ярдымы илə айырд едилə билирдилəр12) . Бунлар, ДҺА, ДКГ вə башка редуктон5) кими бир маддəдир. Сабун яратма мəсулунун (ДКГ), пҺ титрасиясы вə инфрагырмызы спектроскопия тəрəфəндəн арашдырылан пКт дəйəринин, оксо карбоник туршуларын билинмиш пКт дəйəрлəринə уйғун олар. Таблетлəр илə спектрлəрдə CO2-ин ҝəлишмəси, декарбоксилизлəйəн ДКГ-нунда архада ҝөтүрүлə билир7) . Лакин, 37 дəрəҹə Ҹ-дə11) мəһлулда, йүксəк консентрасияларда ДКГ, һəлə де тамамəн гəрарлыдыр. Инфрагырмызы спектроскопия(ИГС)-я əлавə олараг, һəлə спектрофотометрия илə вə флоресан спектроскопиясы илə вə һəм дə електрон парамагнит резонанси (ЕПР) спектроскопиясы илə, ДКГ ана4) мəһлулларындан ёла чыхараq, ДКГ тəһлил етмə реаксиялары, һəм дə нейтрал вə гəлəви пҺ саһəсиндə, кейфиййəтҹə анализ едилди(лəр). Йүксəк пҺ дəйəриндə рубин-гырмызы бир маддə, һəм ДҺА-ндан һəм дə ДКГ-ндан ҝəлишти. О һава илə əлагəдар тəсирлəрə гаршы гəрарсыздыр, вə радикал просеслəри илə əлагəдə ҝəтирилə билир7) . Р–О ● радикалларыны ишарə едəн бир ЕПР сигналы тапылды.
Редуксиянын вə оксидлəшмəнин, ДҺА-нун вə ДКГ-нун гəрарсызлыглары9) илə тəсирлəндиклəри, проблемлидир. Буна ҝөрə, ДҺА-нун əлавə олараг сабунлашмасы сəбəбийлə, НАДҺ-нын еквимоляр консентрасиялары, садəҹə натамамҹа физиоложи пҺ саһəсиндə ДҺА-ну редуксия едир(лəр). H–S групу еһтива едəн маддəлəр илə редуксияларда ейниси10) кечəрли олур. Бунун үчүн ҝөрүнүшдə бир реаксия дəрəҹəси ДҺА-нун сабунлашмасына бəнзəр тапылды. Лакин, H–S груплары илə реаксияларда, ДҺА-нун ҝəрчəк редуксия реаксиясындан излəдиҝи, бир ара дөвлəт, инфрагырмызы спектроскопик сүбут едилмиштир. Оксидлəшмə реаксиялары тəрəфəндəн, C(6)–O–C(3) халга олушмая үчүн габилиййəтсиз илə габилиййəтли төрəмəлəрин арасындакы ачыг инфрагырмызы спектроскопик фəрглəр тапылды(лар).
| Нота: | Азəрбайҹанҹа синонимлəр
Azərbaycanca sinonimlər Aserbaidschanische Synonyme: |
| 1) | аскорбин
аскарбин |
| 2) | активлəшмə енержиси
активасия енержиси |
| 3) | температур [NOM], температурун [GEN]
истилик [NOM], истилийин [GEN] |
| 4) | ана: ~ мəһлулу
еһтият: ~ мəһлулу сток: ~ мəһлулу |
| 5) | редуктон
чох редуксия еткəн кимйəви маддə |
| 6) | дейтеријумла мүбадилəси
дейтериюмла мүбадилəси дейтеријумла əвəз етмəси дейтериюмла əвəз етмəси ... rus.: дейтерием ... дейтерасиясы (?) |
| 7) | ҝөтүрүлə билир.
əлагəдə ҝəтирилə билир. |
| 8) | анлашылдылар
нəтиҹəлəндилəр ортая чыхтылар |
| 9) | гейри-сабитликлəри
гəрарсызлыглары |
| 10) | ейниси
ейни шей |
| 11) | 37 сантиҝрад дəрəҹəдə
37 дəрəҹə Ҹ-дə |
| 12) | билирдилəр
билирлəрди |
| Nota: | Azərbaycanca sinonimlər
Aserbaidschanische Synonyme: |
| 1) | askorbin
askarbin |
| 2) | aktivləşmə enerjisi
aktivasiya enerjisi |
| 3) | temperatur [NOM], temperaturun [GEN]
istilik [NOM], istiliyin [GEN] |
| 4) | ana: ~ məhlulu
ehtiyat: ~ məhlulu stok: ~ məhlulu |
| 5) | redukton
çox reduksiya etkən kimyəvi maddə |
| 6) | deyteriumla mübadiləsi
deyteriumla əvəz etməsi deyteriumla nişanlanması deyterasiyası (?) |
| 7) | götürülə bilir
gətirilə bilir |
| 8) | anlaşıldılar
nəticələndilər ortaya çıxtılar |
| 9) | qeyri-sabitlikləri
qərarsızlıqları |
| 10) | eynisi
eyni şey |
| 11) | 37 santigrad dərəcədə
37 dərəcə C-də |
| 12) | bilirdilər
bilirlərdi |
| Açar kəlimələr (keywords):
[mətn layihəsi (draft of text)] | Detlef, Pagel, Giessen, 1992, DHA, DKG, EPR, NADH, pH, pKt, ad, aktivləşmə, ana, ara, asetil, aseton, askorbin, bağ, bis, butanal, butiraldehid, dehidro, deyteriumla, dərəcə, dəyər, diketo, dipol, doktorluq, dövlət, ehtiyat, elektron, enerji, enol, fizioloji, floresan, fotometriya, gəlişmə, qülonin, QÜLONİN, hidratasiya, hidratlaşmış, hidroliz, icmal, infraqırmızı, inteqral, istiliyin, izo, kalibrləmə, karbonik, keto, kristal, məhlul, məsul, moment, mübadiləsi, neytral, oksidləşmə, okso, oluşma, orta, paramaqnit, parametr, prosesi, qabiliyyətli, qabiliyyətsiz, qeyri-sabitlik, qələvi, qərarlı, qırmızı, qrup, qrupu, radikal, reaksiya, REAKSİYA, redoks, reduksiya, redukton, rezonans, rəqsi, sabun, sahəsi, səth, sönük, spektro, spektroskopik, spektroskopiya, standart, stok, tablet, tautomerlik, tez, tədqiqat, TƏDQİQAT, təhlil etmə, titrasiya, turşu, valent, xalqa, xülasə, yaratma, zolağın |