Jiddisch Dy pʼlgʻndʻ zyyatl[00] (106) pwn dy ynʼágyʻrʼal dysʻrtyyşʼan ʼwyp dʻr tʻmʻ

Ynwwʻstʼagyyşʼanz ẕw

ryʼaqşʼanz p̄wn
Dʻhydrʼáʼasqʼárbyn[01] ʼwn Dyqʻtʼágwlʼán[02] zwyʻr[26]

myt dy hylp pwn qʼámṗywtʻr[03]-ʼassystʻd[04] Ynprʼarʻd (Y.R.) sṗʻqtrʼásqʼáṗy (Dyyatş)

dʻrlʼngt dwrk Dʻtlʻp Ṗʼagʻl (Detlef Pagel) (gʻbwyrn ʼyn Hʻrmʼannstʻyn, Qryyaz Wwʻtzlʼar, Dyyatşlʼand)

Gysn 1992

ʼyz tyyṗt ʼwn ʼybʻrgʻzʻẕt dwrk dʻr mẖbr, ʼwn myt zyyn pryyandlʻk dʻrlwybʻnyş ʼyn dy Wwʻlt Bryyt Wwʻb gʻştʻlt ©2021
... unfertiger Entwurf; unready draft;
ʼanpynyşt qʼánẕʻṗt (unfinished concept) ...

Alle rot- und grünfarbenen Wörter sind ungeprüft
All red and green colored words are unproofed
106

5 Qyẕʻr[05]

ʼYn dʻm ʼarbʻt zʻnʻn dy ʼaqsʼadyyşʼan ʼwn rʻdwqẕyʻ pwn ʼAsqʼárbyq[01] zwyʻr[26] / Dʻhydrʼáʼasqʼárbyq[01] zwyʻr[26] - Rʻdʼáqs-systʻm, wwy gwt wwy dy hydrʼálytyq sʼaṗʼanʼapʼaqyyşʼan[06] pwn Dʻhydrʼáʼasqʼárbyq[01] zwyʻr[26] (DHA) ẕw Dyqʻtʼágwlʼányq[02] zwyʻr[26] (DKG) ygzʼamʼand[07]. Myt dy hylp pwn dy ʼasʻrtyynd[08] bʼandʻ ṗʼarʼamʻtʻrs, stʼandʼart[09] ʼwn qʼalʼabryyşʼan sṗʻqtrʼa pwn dy ynprʻrʻd mʻzşʻrmʼanẕ ẕw sʼabstʼansyz myt H–O - ʼwn C=O byyndyng[13] grwṗʻs, yqsṗyryʼanst byydʻ dy mʻtʼadʼalʼadzşy p̄ʼar ynprʻrʻd sṗʻqtrʼásqʼáṗyq ʼábsʻrwwʼaẕyʻ pwn dy ryʼaqşʼanz ʼwn dy yntʻrṗrytyyşʼan ʼa yqʻrdyq ştyẕn.

ʼYn dʻm qʼántʻqst, dy ṗrʼáblʻms pwn dy qʻtʼá - ʻnʼál tʼawtʼámʻrysm zʻnʻn gʻlʻrnt ʼyn ʼasʻtylʼasʻtʼánʻ ʼwn (ysʼá-)ʼasqʼárbyq[01] ʼasʼadz[26]. Dʻrẕw ʻs pʼrqʻrt ʼyz, ʼaz dy qwwʼadrʼat wwʼárẕl wwʼalwʻs pwn dy yntʼagrʼal yqstyngşʼan qʼáwʼapyşʼant pwn dy O=C - strʻtşyng mʼádʻs, wwʼás zʻnʻn ṗrʼaṗʼárşʼanʼal ẕw dy ẕw dyyṗʼáwl mʼámʻnt ʻndʻrwngʻn[10], farendert[11] zikh[11a] farglaykhable[12] dwrk sʼabstytwtyng pwn ʼrwmyqʻ byyndyng[13] grwṗʻs. Dy dʻrşyynwng pwn dy hydrʼatyʼán pwn qʻtʼá grwṗʻs qʻn zyyn nʼkgʻgʼngʻn dwrk ynprʻrʻd sṗʻqtrʼasqʼaṗy ʼyn ʼa ṗşwt mʼalʼaqywl (bwtʼanʼal). ʼYn dy dʻhydrʼáʼasqʼárbyq[01] ʼasʼadz[26] ʼyn lyyzwng, dy yntʻrṗrytyyşʼan ʼyz nʼák ʼambygywʼas, wwyyal pwn ʻtlʻkʻ ypʻqs pwn qʻgnẕyyatyq hşṗʻh. ʼÁbʻr, qlʼár dypʻrʼansyz ryzʼaltyd ʼyn dy H–O- ʼwn O=C-strʻtşyng gʻgnt[23] ẕwwyşn qrystʼalyyn bys-DHA ʼwn dy kyydryytʼad pʼárʻm pwn DHA. Wnʼambygwʼáwsly[14], dy dʻwtʻrʼatyʼán pwn dy HO-grwṗʻs ʼyz mẕlyẖ ʼyn[15] dy bys-DHA. Tʻmṗʻrʼatwr- ʼwn pH-ʼápʻngyq şyykwţ[16] myt ʼa ʼaqtʼawwyyşʼan ʻnʻrgyʻ pwn 79.3 qdzş/mʼál zʻnʻn bʼştymt p̄ʼar dy ṗrʼáẕʻs pwn sʼaṗʼánypyqʼatyʼán pwn dy DHA. Myt dy hylp pwn ʻlʻqtrʼányş dʼatn ṗrʼasʻsyng (EDV, ʻDṖ), ʼarwyp ẕw dryya ynprʻrʻd nʼármʼal sṗʻqtrʼa, nyymly pwn DHA, DKG, ʼwn ʼyynʻr wwyyatʻr rʻdwqtʼán-ʻnlʻk mʼatʻryʻ, qʻn zyyn ʼpgʻşyydt pwn dy D2O-sʼalwşʼanz. Dy pKa - wwʻrt p̄ʼar dy sʼaṗʼánypyqʼatyʼán ṗrʼádwqt (dy DKG), bʼştymt myt dy pH-tytrʼatyʼán ʼwn ynprʼarʼát-sṗʻqtrʼásqʼáṗyʻ, qʼárʼasṗʼandz ẕw dy bʼqʼnt pKa-wwʼalwʻs p̄ʼar ʼáqsʼáqʼarbʼáqsylyq ʼasʼadz[26]. Dy pʼármyrwng pwn CO2 ʼyn ṗrʻsslyngssṗʻqtrʻn qʻn zyyn ʼatrybyʼatʼad ẕw dy dʻqʼarbʼáqsylʼatywwʻ DKG. ʼÁbʻr DKG ʼyz nʼák gʼanẕ stʼabyl ʼyn hwyk qʼansʼantryyşʼanz ʼyn lyyzwng ʼyn 37°sʻlsyws[17]. Dy DKG dyqʼamṗʼáwzyşʼan ryʼaqşʼanz zʻnʻn qwwʼalʼatyytywwly ygzʼamʼand, stʼartyng pwn DKG-lʼagʻr sʼalwşʼanz, ʼwyk ʼyn dy nyytrʼal ʼwn ʼalqʼalyyn pH-gʻgnt[23], ẖwẕ myt dy ynprʻrʻd sṗʻqtrʼasqʼaṗy nʼák myt dy sṗʻqtrʼápʼátʼámʻtry, dy plwʼárʻssʻnsʻ- ʼwn ʼwyk dy ʻlʻqtrʼán ṗʼarʼamʼagnʻtyq ʼpqlʼng (EPR, ʻPʼ ??) sṗʻqtrʼasqʼaṗy. Dy byya hwyk pH-Wwʻrt pwn wwy gʻzwnt DHA wwy DKG ywwʼalwwd, rwbyn rwyt, pʼarqʻrt ẕw lwpt ynplwʼansyz ʼanstyybʼal[24] mʼatʻryʻ qʻn zyyn pʼrbwndn myt p̄ryya rʼadyqʼal ṗrʼasʻsʼaz. ʻS ʼyz gʻwwʻn gʻpwnʻn ʼa R–O ●­-rʼadʼaqʼalz yndʼaqyytyng EPR sygnʼal.

ʻS ʼyz ʼa ṗrʼáblʻmʼatyq, ʼaz rʻdwqẕyʻ ʼwn ʼaqsʼadyyşʼan zʻnʻn ynplwʼanst[18] dwrk ynstʼabylytyʻs pwn DHA ʼwn DKG. Ẕw rʻdwẕyrn ʻqwwymʼálʼar NADH-qʼansʼantryyşʼanz dy DHA ʼyn dy pyzyʼalʼadzşyqʼal pH-gʻgnt[23] wwyyal pwn dy nʼák DHA-sʼaṗʼánypyqʼatyʼán blwyz dʻrʻndyqt. Dʻr zʻlbyqʻr ʼaṗlyyz ẕw rydʼaqşʼanz dwrk H–S grwṗʻ-myt sʼabstʼansyz, p̄ʼar wwʼás ʼa qlʼár rʻʼaqẕyʻ sdr[25] ʻnlʻk ẕw dy DHA sʼaṗʼánypyqʼatyʼán ʼyz gʻpwnʻn. ʼÁbʻr ʼyn ryʼaqşʼanz dwrk H–S-grwṗʻs, ʼyz ynprʻrʻd sṗʻqtrʼásqʼáṗyqʼ(al)ly[19] dytʻqtyd[20] ʼa yntʻrmydyyt ştʼat, wwʼás dʻr pʼaqtyş[21] rʻdwqẕyʻ ʼáṗrwp pwn DHA gyyt. ʼyn dy ʼaqsʼadyyşʼan ryʼaqşʼanz zʻnʻn gʻpwnʻn qlʼár ynprʻrʻd sṗʻqtrʼásqʼáṗyq dyppʻrʻnsʻs ẕwwyşn dʻrywwʼatywwʻs, wwʼás zʻnʻn nyt twygʻwwdyq ʼádʻr twygʻwwdyq pwn C(6)–O–C(3)-syqlyzʼatyʼán[22].
Tʼán:
Nota:

Yyidyş synʼányms:
Jiddische Synonyme:
 00)  zyyatl
blʼat
 01)  (Dʻhydrʼ-)áʼasqʼárbyn zwyʻr[26] (dts.Lehnwort)
(Dʻhydrʼ-)áʼasqʼárbyq ʼasʼadz[26] (eng.Lehnwort)
 02)  Dyqʻtʼágwlʼán zwyʻr[26] (dts.Lehnwort)
Dyqʻtʼágwlʼányq zwyʻr[26] (eng.Lehnwort)
DQG (jid.Akronym)
DKG (dts.Akronym)
 03)  qʼámṗywtʻr
qʼalqwlʼatʼár
 04)  ʼassystʻd (eng.Lehnwort)
yydyd (eng.Lehnwort)
bʼzyrt (dts.Lehnwort)
gʻştyẕt (dts.Lehnwort)
 05)  qyẕʻr
sʼamʻry (eng.Lehnwort)
 06)  hydrʼálytyq sʼaṗʼanʼapʼaqyyşʼan
ʼalqʼalyyn hydrʼálysys
 07)  ynwwʻstʼagyytyd
ygzʼamʼand
 08)  ʼasʻrtyynd
gʻpwnʻn
nʼagʻgʼanʻ
qʼánstʼatʻrʻt
yydʻnʼapyyd
bʼştymt
bʼşlʼsn (Übers.fehler ??)
 09)  nʼármʼal
stʼandʼart
 10)  dyṗʼálmʼámʻnẕʻndʻrwngʻn (Übers.fehler?)
dyyṗʼáwl mʼámʻnt ʻndʻrwngʻn
 11)  wwʻryd (eng.Lehnwort)
pʼrʻndʻrt (dts.Lehnwort)
farendert (dts.Lehnwort)
 11a)  zyk
zikh
 12)  komparabli (eng.Lehnwort)
farglaykhable (dts.Lehnwort)
qʼamṗʻrʼatywwly (eng.Lehnwort)
pʼarglyyaklʻk (dts.Lehnwort)
farglaykhlekh (dts.Lehnwort)
 13)  bwnd
byyndyng
 14)  qlʼr
wnʼambygwʼáwsly
 15)  p̄ʼar
byya
ʼyn
 16)  bʼẕywngʻn
şyykwţ
 17)  °sʻlsyws
°C
 18)  ynplwʼanst
ʼapʻqtʼad
 19)  sṗʻqtrʼásqʼáṗyqʼly (eng.Lehnwort, [Adv.])
sṗʻqtrʼásqʼáṗyqʼally (eng.Lehnwort, [Adv.])
 20)  dytʻqtyd
ṗrʼáwwʻn
gʻwwyzn
nʼkgʻgʼngʻn (??)
 21)  pʼaqtyş
ʻmʻs
 22)  syqlyzʼatyʼán
ryng pʼármyrwng
 23)  gʻgnt
qyyt
 24)  nyt stʼabyl (dts.Lehnwort, [Adv.])
wnstʼabyl (dts.Lehnwort, [Adv.])
ʼanstyybʼal (eng.Lehnwort, [Adv.])
 25)  sdr
ʼárdʻnwng
 26)  zwyʻr [Sg.] (dts.Lehnwort)
zwyʻrs [Pl.] (dts.Lehnwort + eng.Pluralendungs-s)
ʼasʼad [Sg.] (eng.Lehnwort, Verwechselung mit syr. Familienname möglich)
ʼasʼadz [Pl.] (eng.Lehnwort)

Tʻrmynʻn
(keywords):
Detlef, Pagel, Giessen, 1992, Dʻtlʻp, Ṗʼagʻl, Gysn,
DHA, DKG, EPR, NADH, pH, pKa,
Lateinschrift-
Äquivalenz
Latein-
Code
weitere Schlüsselwörter
a ʼa
ʼa
ʼalqʼalyyn, ʼaqsʼadyyşʼan, ʼaqtʼawwyyşʼan, ʼasʻtyl, ʼasʻtʼánʻ, ʼasʼadz,
b b bwtʼanʼal, byyndyng, bys, bʼandʻ,
d d dyqʻtʼá, dyqʼamṗʼáwzyşʼan, dysʻrtyyşʼan, dyyṗʼáwl, dʻhydrʼá, dʻwtʻrʼatyʼán,
e ʻ
ʻ
ʻlʻqtrʼán, ʻlʻqtrʼányş, ʻnʻrgyʻ, ʻnʼál,
f ± ph p plwʼárʻssʻnsʻ, pyzyʼalʼadzşyqʼal, pʼármyrwng, pʼátʼámʻtry,
g g grwṗʻ, gwlʼányq, gʻgnt,
h h hydrʼálytyq, hydrʼatyʼán,
h ± kh k kyydryytʼad,
i, ü ± y y ynprʼarʻd, ynstʼabylytyʻs, yntʻrmydyyt, yntʻrṗrytyyşʼan, yntʼagrʼal, ynʼágyʻrʼal, yqstyngşʼan, ysʼá,
k q qrystʼalyyn, qyyt, qyẕʻr, qʻtʼá, qʼalʼabryyşʼan, qʼansʼantryyşʼanz, qʼarbʼáqsylyq, qʼáwʼapyşʼant,
l l lyyzwng, lʼagʻr,
m m mʻzşʻrmʼanẕ, mʼámʻnt,
n n nyytrʼal,
o ʼá
ʼá
ʼáqsʼá, ʼaqsʼadyyşʼan,
p
ṗ
ṗrʻsslyng, ṗrʼádwqt, ṗʼarʼamʻtʻrs, ṗʼarʼamʼagnʻtyq,
r r ryng, ryʼaqşʼanz, rʻdwqtʼán, rʻdwqẕyʻ, rʻdʼáqs, rʼadyqʼal, rʼadʼaqʼalz,
s s sdr, strʻtşyng, styybʼal, stʼabyl, stʼandʼart, syqlyzʼatyʼán, sʼaṗʼánypyqʼatyʼán, sṗʻqtrʼá, sṗʻqtrʼásqʼáṗy,
ss z zwyʻr,
sch ş ştʼat,
t t tytrʼatyʼán, tʻmṗʻrʼatwr, tʻmʻ, tʼawtʼámʻrysm,
u w ...
w ww wwʻrt,
ai, ei, äu, eu, oi yy ...
ab, äb, ıb,
ap, äp, ıp
??
ʼp
ʼp
ʼpqlʼng,
Haftungsausschluss
Flag Counter
© drpagel.de Alle Rechte vorbehalten.