ናይ ኣስኮርቢናዊ[9] ኣቺዶ[6] / ዲሃይድሮ[8] ኣስኮርቢናዊ[9] ኣቺዶ[6] ናይ ሲስተም ቅነሳ፡[19c]ኡክሰዳ (RedOx) እታ[0a] ኡክሰዳ ከኣ[7] ቅነሳ ከምኡውን
ኣብ ማይ ዚሓቅቕ ምልዋጥ[19m] ናብ ሳሙና
ካብ ዲሃይድሮ[8] ኣስኮርቢናዊ[9] ኣቺዶ[6] (DHA)
ናብ ዳይኪቶ[10] ጉሎናዊ[11] ፡[19c]ኣቺዶ[6] (DKG)
ኣብ እዚ ስራሕ ተመርመሩ[25d]።[19e]
ብሓገዝ[12] እቶም[0d]
ፓራሜትሪ[25f] ዞባት[25h]፣[19f] ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን ደረጃ[25l] ከኣ[7] ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን ምውድዳር[25m]፣[19f]
እቲኦም[0d] ተመረመሩ[25d][25i]፣[19f]
ካብ ዓቐናት[25n]፡[19c]IR[19yy] ኣብ ሳብስታንሳት[26w]፣[19f]
እቲኦም[0d] ጕጅለታት[26f]
ምትሕሓዛት[26d] “H–O”[25o] ከኣ[7] “C=O”[25p] ትሕዝቶ ዘይለዎም ፣[19f]
እታ ስነ፡[19c]ኣገባብ
ንትዕዝብቲ[25e] መልሰ፡[19c]ግብርታት[4] ብ፡[19c]IR[19yy]፡[19c]ሽፐክትሮስኮፒ[25j]
ኰነ[25] እታ ትርጉም
ኣድላዪ[25a] ሓገዝ ተመኮሩ[25b][25c]።[19e]
፨[19h]
እቶም[0a] ሽግራት[25q] ታውቶመሪያ ኪቶ[10a] ፡[19c]ኢኖል[10b] ኣብ ኣጸትይል-ኣጸቶን ከኣ[7] (ኣብ) (ኢዞ-)ኣስኮርቢናዊ[9] ኣቺዲ[6] ኣብ እዚ ኣጠቓቕማ ቃላት[25r] ተመረመሩ[25d][25i]።[19e]
ብተወሳኺ[25s] በርሀ[25t]፣[19f]
እቶም ስርዓታት (ዓቐን)[25u] ትርብዒታዊ ቍጽሪ[20l] ኮኦፊሸንት
ጉራዊ[25w] ምብራስ[25v]
ዓይነታት
ርግብግቢት[25y]
ምዝርጋሕ[25x] “O=C”[25p]፣[19f]
እቲኦም[0d] ኽሳዕ[5] ለውጥታት ናህሪ[25z] ዲፖል ተመጣጣኒ[26a] ኢዮም፣[19f] ብ'ምትካእ[26]
ጐረቤታዊ[26f] ጕጅለታት[26f] ምትሕሓዝ[26e] ተመጣጣኒ[26a] ተመሓየሹ[27a]።[19e]
እቲ[0a] ተርእዮ
ኢድራቶ ምዃን
ጕጅለታት[26f] ኪቶ[10a] ኣብ ማንም ሞለክዩል (ቡታናል) ብ'ትሕተ፡ቀይሕ፡ሽፐክትሮስኮፕ[24b]
ኪክሰስ[24c]
ከኣለ።[19e]
ብሰሪ[20o] ሓያሎ ሳዕቤናት[20p]
ሓድሕዳዊ ጽልዋ[20q]
ኣብ ነቶም[0h] ዲሃይድሮ[8] ኣስኮርቢናዊ[9] ኣቺዲ[6]
ኣብ[19zz] መሕቀቒ
እታ ትርጉም
እዚ ገና[20n] ላንግላንጋ[20m] እዩ[19x]።[19e]
ይኹን እምበር
ንጹር ፍልልይት
ኣብ ዞባ[26h] ምንብድባድ[25y]
ምዝርጋሕ[25x] H–O ከኣ[7] O=C ኣብ መንጎ እቲ[0a] ሓቒቓዊ ቢስ-DHA ከኣ[7] እቲ[0a] ኢድራቶ ምዃናዊ መልክዕ[26i] DHA ተደምደሙ[26j]።[19e]
ኣብ ቢስ-DHA ናይ ጕጅለታት[26f] “H–O”[25o] ብ'ዲይተርዩም ኢዞ-ቶፒካዊ ምልክት[26k] ንጹር[26l] ሰለጠ[26m]።[19e]
ዝምድናት[26p] ፣[19f]
እቲኦም ብ'ኵነታት ኣየር ከኣ pH ዝናበሩ[26q] ፣[19f]
ምስ ጽዓት ኣተባብዐ ንጥፈት 79.3 kJ/mol[26r]
ነቲ[0h] መስርሕ ምልዋጥ[19m] ናብ ሳሙና DHA
ተመረመሩ[25d][25i]።[19e]
ብ'ሓገዝ[12]
ኤ.መ.ና.ም.ም.ጭ.[26u]
ካብ መፍትሒታት D2O[26v]
ክሳብ 3 ዝርጋሐ፡[26s]፡[19c] ትሕተ፡ቀይሕ ብርሃን ደረጃ[25l] (ማለት[26t] DHA ፣[19f] DKG ፣[19f] ከኣ[7] ሓደ[26ta] ተወሳኺ[26tb] ሳብስታንስ ከም ረዱክቶን) ኪፍለይ ከኣሉ።[19e]
ነቲ[0h] ውጽኢት ምልዋጥ[19m] ናብ ሳሙና (እቲ[0a] DKG)
ዝኸውን እቲ[0a] ስፍሪ pKኣ ፣[19f]
እቲ[0d] ብ'ቲትሪመትሪ[26y] pH ከኣ[7]
ብ፡[19c]IR[19yy]፡[19c]ሽፐክትሮስኮፒ[25j]
ተመረመሩ፣[19f]
ምስ እቶም ፍሉጥ
ስርዓታት pKኣ ን'ኦክሶ-ካርቦናዊ
ኣቺዲ[6]
ይሰማማዕ[26z] እዩ።[19e]
በፔሌሌት ስፔክትሬትች ውስጥ የ CO2[24] ዝግመተ[24X] ( ለውጥ (unklar, ob Verb oder Präposition oder Nomen; Weglassen ergibt gleichgute Übersetzung)) በንጥረ DKG[29A] ነገር ዲካርቦክሲላይዜሽን[29B]
ምክንያት ( ሊሆን(erzeugt Konjunktiv "könnte")) ይችላል[28]።[19e]
ነገር ግን በ 37 ዲግሪ ሴንቲግሬድ ውስጥ ባለው መፍትሄ ፣ ንጥረ
ነገር DKG አሁንም በከፍተኛ
ክምችት ላይ በጣም የተረጋጋ ነው።[19e]
Vokabelsuche:
DUMMY-Text:
Satz 12:
ኣውስገሀንድ ፎን ድ.ክ.ግ.-ሽታምም-ልኦዙንገን[T1a] ቩርደን ድ.ክ.ግ.-ጸርሰትዙንግስ-ረኣክጺኦነን[T36][T37][T42] ኣውኽ ኢም ንኦይትራለን[T31d] ኡንድ ኣልካሊሸን pH-በረኢኽ,
ኣውሰር ሚት ደር ኢንፍራሮት-ሽፐክትሮስኮፒ ኖኽ ሚት ደር ሽፐክትራል-ፕሆቶመትሪ,
ደር ፍሉኦረስጸንጽ- ኡንድ ኣውኽ ደር አ.ስ.ር.[T38]-ሽፐክትሮስኮፒ ክኡኣሊታቲፍ[T22] ኡንተርዙኽት.
ዲ ባይ ሆሀም pH-ቨርት
ዞቮህል ኣውስ ድ.ህ.ኣ. ኣልስ ኣውኽ ድ.ክ.ግ. ገቢልደተ ሩቢንሮተ,
ገገን ሉፍትአይንፍልኡሰ[T4] ኒኽት ሽተቢለ ዙብስተንትስ
ካንን ሚት ራዲካሊሸን ፕሮጸስሰን[T36A] ኢን
ጹዛምመንሃንግ[T10] ገብራኽት ቨርደን.
አስ ቩርደ አይን ኣውፍ R–O●-ራዲካለ ሂንደኡተንደስ አ.ስ.ር.[T38]-ዚግናል ገፉንደን.
፨[19h]
ፕሮብለማቲሽ ኢስት,
ዳስ[T11]
ረዱክጺኦን[T42] ኡንድ ኦክሲዳጺኦን[T42] ፎን ድ.ህ.ኣ.- ኡንድ ድ.ክ.ግ.-ኢንሽታቢሊትኤተን በአይንፍሉስዝት ቨርደን.
ዞ ረዱጺረን[T42] ኤክኡኢ-ሞላረ[T39] ን.ኣ.ድ.ህ.-ኮንዘንትራጺኦነን[T34][T42] ዲ ድ.ህ.ኣ. ኢም
ፕህይዚኦሎጊሸን pH-በረኢኽ ቨገን ደር ጹዘጽሊኸን[T10][T30] ድ.ህ.ኣ.-ፈርዛኢፉንግ[T43] ኑር ኡንፎልሽትኤንዲግ.
ዳስ ግለኢኸ ጊልት ባይ ረዱክጺኦነን[T42]
ዱርኽ[T29] H–S - ግሩፕፐን-ሃልቲገ ዙብስተንጸን[T44],
ፍኡር[T2] ዲ አይነ
ጹር[T10a] ድ.ህ.ኣ.-ፈርዛኢፉንግ[T43] ኤህንሊኸ ሻኢንባረ ረኣክጺኦንስ[T42]-ኦርድኑንግ ገፉንደን ቩርደ.
የዶኽ ቪርድ ባይ ረኣክጺኦነን[T42]
ዱርኽ[T29] H–S - ግሩፕፐን ኢንፍራሮት-ሽፐክትሮስኮፒሽ
አይን ጽቪሸን[T32]-ጹሽተንድ[T10] ናኽገቪዘን,
ደም ዲ አይገንትሊኸ ድ.ህ.ኣ.-ረዱክጺኦንስ[T42]-ረኣክጺኦን[T42] ፎልግት.
ባይ ደን ኦክሲዳጺኦንስ[T42]-ረኣክጺኦነን[T42]
ቩርደን ክላረ ኢንፍራሮት-ሽፐክትሮስኮፒሸ ኡንተርሺደ ጽቪሸን[T32] ደን
ጹር[T10a] C(6)–O–C(3) - ሪንግቢልዱንግ ኡንፍኤሂገን ኡንድ ፍኤሂገን ደሪፋተን ገፉንደን.
Revision ("s" or "z"; "s" or "sch"; "z" or "ts" ?) is over; further revisions on another date ...
Nota: ኖታ: |
Tigrinische Synonyme
... : |
||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0a) | best.Artikel:
እቲ /ǝti/ [=def.Art.Sg. mask.♂][0f] እታ /ǝta/ [=def.Art.Sg. fem.♀][0f] እቶም /ǝtom/ [=def.Art.Pl. mask.♂][0f] እተን /ǝtän/ [=def.Art.Pl. fem.♀][0f] Anm.1: unbelebte Dinge haben kein Geschlecht, weswegen entweder der def.Art. egal ist oder weggelassen werden kann ?? Anm.2: vergleiche Aussprache mit Nah-Demo.-Pronom.[0c] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0b) | Fern-Demonstrativ-Pronomen ("jene(r,-,s)"):
a: እቲ /ǝti/ [=Demo.Pron. sg.mask.♂] aa: እቲኦም /ǝti’om/ [=Demo.Pron. pl.mask.♂] ab: እቲኣቶም /ǝti’at’om/ [=Demo.Pron. pl.mask.♂] b: እቲኣ /ǝti’a/ [=Demo.Pron. sg.fem.♀] ba: እቲኤን /ǝti’en/ [=Demo.Pron. pl.fem.♀] bb: እቲኣተን /ǝti’atän/ [=Demo.Pron. pl.fem.♀] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0c) | Nah-Demonstrativ-Pronomen ("diese(r,-,s)"):
a: እዚ /ǝzi/ [=Demo.Pron. sg.mask.♂] aa: እዚኦም /ǝzi’om/ [=Demo.Pron. pl.mask.♂] ab: እዚኣቶም /ǝzi’at’om/ [=Demo.Pron. pl.mask.♂] b: እዚኣ /ǝzi’a/ [=Demo.Pron. sg.fem.♀] ba: እዚኤን /ǝzi’en/ [=Demo.Pron. pl.fem.♀] bb: እዚኣተን /ǝzi’atän/ [=Demo.Pron. pl.fem.♀] Anm.: vergleiche Aussprache mit def./best. Artikel[0a] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0d) | Fern-Demonstrativ-Adjektive ("jene(r,-,s)" + SUBST.):
a: እቲ + SUBST. + እቲ[0b] /ǝti ... ǝti[0dd]/ [=Demo.Adj. sg.mask.♂] aa: እቶም + SUBST. + እቲኦም[0b] /ǝtom ... ǝti’om/ [=Demo.Adj. pl.mask.♂] ab: እቶም + SUBST. + እቲኣቶም[0b] /ǝtom ... ǝti’at’om/ [=Demo.Adj. pl.mask.♂] b: እታ + SUBST. + እቲኣ[0b] /ǝta ... ǝti’a/ [=Demo.Adj. sg.fem.♀] ba: እተን + SUBST. + እቲኤን[0b] /ǝtän ... ǝti’en/ [=Demo.Adj. pl.fem.♀] bb: ...?? + SUBST. + እቲኣተን[0b] /ǝtatän ?? ... ǝti’atän/ [=Demo.Adj. pl.fem.♀] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0dd) | gleiche Aussprache mit unterschiedlicher Codierung:
ǝti [Wikipedia.org (L1)] əti [Wörterbuch Harrassowitz-Verlag (L2)] ētī [translate.google (L3)] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0de) | ክፋል [sprich: "kəffal" (L2), "kifali" (L3); = "Teil" (dts.) ]
ክፍሊ [sprich: "kəfli" (L2), "kifilī" (L3); = "Teil" (dts.) = ክፍል (amh.)] ምቃል [sprich: "məqqal" (L2), "mik’ali" (L3); = "Teil" (dts.)] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0e) | Nah-Demonstrativ-Adjektive ("diese(r,-,s)" + SUBST.):
a: እዚ + SUBST. + እዚ /ǝzi ... ǝzi/ [=Demo.Adj. sg.mask.♂] aa: እዞመ + SUBST. + እዚኦም /ǝzom ... ǝzi’om/ [=Demo.Adj. pl.mask.♂] ab: እዞመ + SUBST. + እዚኣቶም /ǝzat’om ?? ... ǝzi’at’om/ [=Demo.Adj. pl.mask.♂] b: እዛ + SUBST. + እዚኣ /ǝza ... ǝzi’a/ [=Demo.Adj. sg.fem.♀] ba: እዘን + SUBST. + እዚኤን /ǝzän ... ǝzi’en/ [=Demo.Adj. pl.fem.♀] bb: እዘን + SUBST. + እዚኣተን /ǝzatän ?? ... ǝzi’atän/ [=Demo.Adj. pl.fem.♀] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0f) | በቲ /bäti/ = ብ /bǝ/ + እቲ /ǝti/ [= Präp. + best.Artikel, sg.mask.♂]
በታ /bäta/ = ብ /bǝ/ + እታ /ǝta/ [= Präp. + best.Artikel, sg.fem.♀] በቶም /bätom/ = ብ /bǝ/ + እቶም /ǝtom/ [= Präp. + best.Artikel, pl.mask.♂] በተን /bätän/ = ብ /bǝ/ + እተን /ǝtän/ [= Präp. + best.Artikel, pl.fem.♀] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0g) | ካብቲ /kabti/ = ካብ /kabǝ/ + እቲ /ǝti/ [= Präp. + best.Artikel, Sg.mask.♂]
ካብታ /kabta/ = ካብ /kabǝ/ + እታ /ǝta/ [= Präp. + best.Artikel, Sg.fem.♀] ካብቶም /kabtom/ = ካብ /kabǝ/ + እቶም /ǝtom/ [= Präp. + best.Artikel, Pl.mask.♂] ካብተን /kabtän/ = ካብ /kabǝ/ + እተን /ǝtän/ [= Präp. + best.Artikel, Pl.fem.♀] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0h) | ነቲ /näti/ = ን /nǝ/ + እቲ /ǝti/ [= Akk.Marker/Präp. + best.Artikel, Sg.mask.♂]
ነታ /näta/ = ን /nǝ/ + እታ /ǝta/ [= Akk.Marker/Präp. + best.Artikel, Sg.fem.♀] ነቶም /nätom/ = ን /nǝ/ + እቶም /ǝtom/ [= Akk.Marker/Präp. + best.Artikel, Pl.mask.♂] ነተን /nätän/ = ን /nǝ/ + እተን /ǝtän/ [= Akk.Marker/Präp. + best.Artikel, Pl.fem.♀] diese Fußnote ist doppelt, siehe [21] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0i) | die Schreibweises እ.. ist häufiger als ኢ.. (siehe[19x])
እዩ ዘለዎ (3060 google-Funde:) [(er♂sg.)_ist (da/zusammen)_mit = ... (er♂sg.)_hat (dts.)] ኢዩ ዘለዎ (1440 google-Funde:) [(er♂sg.)_ist (da/zusammen)_mit = ... (er♂sg.)_hat (dts.)] እያ ዘለዎ (2 google-Funde:) [(sie♀sg.)_ist (da/zusammen)_mit = ... (sie♀sg.)_hat (dts.)] ኢያ ዘለዎ (0 google-Funde:) [(sie♀sg.)_ist (da/zusammen)_mit = ... (sie♀sg.)_hat (dts.)] እዮም ዘለዎ (9 google-Funde:) [(sie♂pl.)_sind (da/zusammen)_mit = ... (sie♂pl.)_haben (dts.)] ኢዮም ዘለዎ (1 google-Funde:) [(sie♂pl.)_sind (da/zusammen)_mit = ... (sie♂pl.)_haben (dts.)] እየን ዘለዎ (3 google-Funde:) [(sie♀pl.)_sind (da/zusammen)_mit = ... (sie♀pl.)_haben (dts.)] ኢየን ዘለዎ (0 google-Funde:) [(sie♀pl.)_sind (da/zusammen)_mit = ... (sie♀pl.)_haben (dts.)] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0j) | Regeln zur Pluralbildung, ... (s.Lit.)
a: Adjektiv [Pl.] + belebte Nomen [Sg.] b: Adjektiv [Sg.] + unbelebte Nomen [Pl.] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0k) | Konjugationsmuster des Kopula-Hilfsverbs "(identisch) sein" (dts.) = ኢዩ (tig.) auf die Frage "wie?" oder "was?"
das Schlagwort 'Form' bezieht sich auf die tigrinische Vokalisierung der tigrinischen Konsonanten im Text wird provisorisch die maskuline Mehrzahlform verwendet, da der tigr.Genus für die Untersuchungsobjekte (noch) unbekannt ist | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0z) | ድርሳን /dǝrsan/ oder /drsan/ (= Dissertation (dts.); Lit.:)
መምሃሪ መጽሓፍ /memhari mäshaf/ (= Studie + Buch =?= Buch der Studie =?= Dissertation (dts.)) ጽሑፍ /s’ɨħufɨ/ oder /ṣǝḥuf/ oder /xḧuf/ (= Abhandlung, Traktat, Text (dts.)) ጽሕፈት /s’ɨħɨfetɨ/ (= Schrift(stück), Dissertation (dts.)) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
0) | ድርሳን /dǝrsan/ oder /drsan/ (= Dissertation (dts.); Lit.:)
ፒኤችዲ መመረቂያ ወረቀታቸው (= PhD-Abschluss Arbeit (dts.)) መምሃሪ መጽሓፍ /memhari mäshaf/ (= Studie + Buch =?= Buch der Studie =?= Dissertation (dts.)) ጽሑፍ /.../ (= Abhandlung, Traktat, Text (dts.)) ጽሕፈት /s’ɨħɨfetɨ/ (= Schrift(stück), Dissertation (dts.)) ሕሳባዊ ጽሕፈት /ḥisabawī s’ɨħɨfetɨ/ (= arithmetisches Schriftstück = Dissertation (dts.)) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1) | መፋለጢ /mefalet’ī/ (= Eröffnung(s) (dts.))
መፈለምታ /mefelemta/ (= inaugural (eng.) (Lit.)) ምርቓዊ /mrq̈awi/ (= inaugural (eng.)) መበገሲ /mebegesi/ (= beginning (eng.)) መሕለፊ /meħɨlefi/ (= opening (eng.)) መጀመርታ /med͡ʒemerɨta/ (= initial, beginning, first (eng.), inaugural (Lit.:)) ጊዜ ምጅማር /gīzē mijimari/ (= (Zeitpunkt + Anfang =?= Anfang der Zeit, Eröffnung(s) (dts.)) ምል'ላይ (= inaugural (eng.) (Lit.)) ቀዳማይ (= erste (dts.)) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2) | ... እዚ[0e] ኣርእስቲ እዩ[0i] ዘለዎ (=(wfw:) diesen Titel (er)_ist (da)mit: "TITEL" = ...diesen Titel hat: "TITEL" (dts.))
... "TITEL" ዘርእስቱ ... (= ... mit "TITEL" betitelt (er)_ist (dts.)) ... ... ብኣርእስቲ = ብ[2a] -ኣርእስቲ ... (= mit (dem) Thema/Titel ... (dts.)) [präpositionaler Präfix "mit"] ብእቲ[0a] ኣርእስቲ ... (= mit (dem) Thema/Titel ... (dts.)) ?? ምስ /mǝs/ ኣርእስቲ ... (= (zusammen) mit (dem) Thema/Titel ... (dts.)) [Präposition] ኣርእስቲ ዘለዎ (= "mit (dem) Thema/Titel ...", "thematisch ..." (dts.)) [Adjektiv = SUBST + Postposition] ኣርእስቲ ... ኣሎ-ዎ [♂-♂] /ari’isitī ... alo-wo/ (= (Diss.=?=♂) hat Thema/Titel (=?=♂) ... (dts.)) oder: ኣርእስቲ ... ኣሎ-ዋ [♂-♀] /ari’isitī ... alo-wa/ (= (Diss.=?=♀) hat Thema/Titel (=?=♂) ... (dts.)) oder: ኣርእስቲ ... ኣለ-ዎ [♀-♂] /ari’isitī ... ala-wo/ (= (Diss.=?=♂) hat Thema/Titel (=?=♀) ... (dts.)) oder: ኣርእስቲ ... ኣለ-ዋ [♀-♀] /ari’isitī ... ala-wa/ (= (Diss.=?=♀) hat Thema/Titel (=?=♀) ... (dts.)) ዘርእስቱ (Verb-)Wurzel: ..-r-s-t-.. [= "betitelt" (dts.) = "entitled" (eng.) ; part.Perf.] ዘርእስታ [= "betitelt" (dts.) = "(en)titled" (eng.) ; part.Perf.] ኣርእስቱ [= "ist betitelt" (dts.) = "is (en)titled" (eng.) ; Präs.passiv] ኣርእስቲ [= "ist betitelt", "hat Titel" (dts.) = "is (en)titled" (eng.) ; Präs.passiv] Anm.: hier wird das Hilfsverb "haben" (dts.) = (to) have (eng.) = alowo (tigr.) benutzt, z.B.: "ich [Subj.] habe ein Buch [Obj.]" bedeutet sinngemäß auf Tigrinisch: "Buch [=tigr.Obj.] es-ist mit-mir [=tigr.Subj.]"; "/mäshaf alo-ni/" (tigr.) = መጽሓፍ ኣሎ-ኒ oder መጽሓፍ ኣሎኒ (tigr.) also "Buch [=tigr.Subj.] hat Titel [=tigr.Obj.]" ist hierzu analog "Titel [=tigr.Obj.] es-ist mit-Buch [=tigr.Subj.]" oder "Titel [=tigr.Obj.] mit-Buch [=tigr.Subj.] es-ist" (tigr.) = /arästi/ + /nɨ-/ + /mäshaf/ + /alo/ ?? (noch unklar!!) =?= ኣርእስቲ ን-መጽሓፍ ኣሎ (tigr.) ?? (noch unklar!!) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
2a) | ብ- /bɨ-/ = durch, mit, via, von (dts.) [präpositionaler Präfix "mit" für modale Präposition]
ን- /nɨ-/ = durch [+Person] (dts.) [präpositionaler Präfix "durch" für modale Präposition] vergl. mit: ብ- /bɨ-/ = für (dts.) [präpositionaler Präfix "für" für temporale Präposition (z.B. (tigr.-wfw-) "für_2 Stunde" = "für 2 Stunden" (dts.))] ን- /nɨ-/ = für [+Person] (dts.) [präpositionaler Präfix "für" für kausale Präposition] ን- /nɨ-/ [präpositionaler Präfix "Akkusativobjekt-Marker"] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3) | መርመረ [=sg.]
መርመራን [=Pl.] መርመራታት[3a] [=pl.] ተመራመረ [=sg.] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3a) | ["(echte) externe Plural-Markierung"[3b] (durch Suffix):]
-ታት[3][4] (+vorausgehender final-t-Löschung, falls Final-t exist.) -ውቲ (+vorausgehender final-t-Löschung, falls Final-t exist.) -ቶት (+vorausgehender final-a(/ay)-Löschung, falls Final-a(/ay) exist.) man unterscheidet bezüglich der Vokalisierung des Endkonsonanten (hier z.B. "r") die Nomen in:
reguläre Pluralbildung:
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
3b) | [es gibt auch "interne Plural-Markierung" (durch Infix-Umlautung):]
... (wegen Datenfülle unerledigt! ??) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
4) | ሪኣክሽን [eng.Lehnwort "Reaktion", sprich: "ri-ak-šə-n"] (Lit.:)
abgeleitet vom Verb መለሰ / መለ'ሰ /mäläsä/, መለሸ /mäläšä/ = "reagieren" (dts.) oder መልሲ ሃበ /mälsi habä/, ምላሽ ሃበ /məlaš habä/ = "antwort geben" (dts.): መልሰ-ግብሪ /mälsä-gəbri/ [=sg.] [2620 google-Funde] [=wfw: Antwort?-Aktion] መልሰ-ግብሪታት[3a] /mälsä-gəbri-tat/ [=pl.??] [3 google-Funde] መልሰ-ግብርታት[3a] /mälsä-gəbrə-tat/ [=pl.] [7 google-Funde] ግብረ-መልሲ /gəbrä-mälsi/ [=sg.] [11800 google-Funde] (Lit.:) ግብረመልሲ /g6b6rä mäl6si/ [7160 google-Funde] ግብረ-መልስታት /gəbrä-mälsə-tat/ [=pl.] [183 google-Funde] ግብረመልስታት /gəbrä mälsə-tat/ [=pl.] [50 google-Funde] ግብረ-መልሲታት /gəbrä-mälsi-tat/ [=pl.??] [163 google-Funde] ግብረመልሲታት /gəbrä-mälsi-tat/ [=pl.??] [2 google-Funde] መልሰ [nur als 1.Komponente eines Compound-nomen ??] መልሲ /mälɨsi/ [= "Antwort" (dts.), "answer"/"response" (eng.) = ምላሽ /.../ oder መልስ /.../ (amh.)] ምብልላዕ /mblla'ë/ oder /mə-bə-lə-la-ə/ [Verbalnomen im Infinitiv ??; nur Sg. ??; Pl. = unklar] [258 google-Funde] ምብልዕላዕ /mə-bə-lə-ə-la-ə/ [Verbalnomen im Infinitiv ??; nur Sg. ??; Pl. = unklar] [5 google-Funde] ምድሕርሓር /mə-də-ḥə-rə-ḥa-r/ [Verbalnomen im Infinitiv ??; nur Sg. ??; Pl. = unklar; #12321#] [204 google-Funde] nur für chemische Synthese A + B = AB verwendbar: (chem.) ውህደት /wəhədät/ [Sg.] [115000 google-Funde] (Lit.:) (chem.) ውህደታት /wəhədätat/ [Pl.] [52 google-Funde] (Lit.:) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
5) | ኽሳዕ
ናብ [+tigr. Akk.] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
6) | ኣሲድ /asīdi/ oder /asīd/ [=eng.Lehnwort]
ኣቺዶ /achīdo/ oder /ačido/ [Sg.] (=itl.Lehnwort) ኣችዶ /ačədo/ [Sg.] (=itl.Lehnwort) ኣቺዲ /achīdi/ [Pl.] (=itl.Lehnwort) ኣችዲ /ačədi/ [Pl.] (=itl.Lehnwort) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
7) | ከኣ /kea/ [konjunktion "und"]
ድማ /.../ [konjunktion "und"] vergl. mit: ን- /nɨ-/ = für, zu [+Person] (dts.) [präpositionaler Präfix "für" für kausale Präposition] ን- /nɨ-/ [präpositionaler Präfix "Akkusativobjekt-Marker"] ን- /nɨ-/ = durch [+Person] (dts.) [präpositionaler Präfix "durch" für modale Präposition] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
8) | (ዲ)ሃይድሮ [=eng.Lehnwort "(di)hajdro"]
(ደ)ህይድሮ [=dts.Lehnwort "(de)hüdro"] ... ?? | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
9) | ኣስኮርቢክ [=eng.Lehnwort "askorbik"]
ኣስኮርቢን [=dts.Lehnwort "askorbin"] ኣስኮርቢናዊ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
10) | (ዳይ)ኪቶ [=eng.Lehnwort "(di)keto", sprich: "(daj)kito"]
(ዲ)ከቶ [=dts.Lehnwort "(di)keto"] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
10a) | ኪቶ [=eng.Lehnwort "keto", sprich: "kito"]
ከቶ [=dts.Lehnwort "keto"] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
10b) | ኢኖል [=eng.Lehnwort "enol", sprich: "inol"]
ኤኖል [=dts.Lehnwort "enol"] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
11) | ጉሎኒክ [=eng.Lehnwort "gulonik"]
ጉሎን [=dts.Lehnwort "gulon"] ጉሎናዊ | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
12) | ብሓገዝ = ብ[2a] - /bɨ-/ [präpositionaler Präfix "mit"] + ሓገዝ /ħagäz/ +[Nomen
] [= "Hilfsaktion" (dts.)]
ብሓገዘ = ብ[2a] - + ሓገዘ /ħaggäzä/ [Verb] ብደገፈ = ብ[2a] - + ደገፈ [Verb] ብደገፍ = ብ[2a] - + ደገፍ [Verb] ብረዲኤት = ብ[2a] - + ረዲኤት [Nomen] [= "aid" (eng.) = "Hilfe", "Rettung" (dts.)] ብረድአ = ብ[2a] - + ረድአ [Verb] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
12a) | zur Zeit noch ungeprüftes Konjugationsmuster am Beispiel:
das Schlagwort 'Form' bezieht sich auf die tigrinische Vokalisierung der tigrinischen Konsonanten im Text wird provisorisch die maskuline Mehrzahlform verwendet, da der tigr.Genus für die Untersuchungsobjekte (noch) unbekannt ist | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
13) | ኮምፒዩተር [103000 google-Funde]
ኮምፕዩተር [39500 google-Funde] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
13a) | ብኮምፒዩተር = ብ[2a] - /bɨ-/ [präpositionaler Präfix "mit"] + ኮምፒዩተር[13] /komɨpijutärɨ/ +[Nomen] [= "Computer" (dts.)] | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
14) | ብ'ደትለፍ = ብ[2a] + ደትለፍ
... | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
15) | [Schreibweisen: 'st'='s' + 't', 'ei'='e' + 'i']
ስተኢን [Schreibweisen: 'st'='sch' + 't', 'ei'='e' + 'i'] ሽተኢን [Schreibweisen: 'st'='s' + 't', 'ei'='e' + 'j'] ስተይን [Schreibweisen: 'st'='sch' + 't', 'ei'='e' + 'j'] ሽተይን =lat.-transskript.: stein: [Schreibweisen: 'st'='s' + 't', 'ei'='a' + 'i'] ስታኢን [Schreibweisen: 'st'='sch' + 't', 'ei'='a' + 'i'] ሽታኢን [Schreibweisen: 'st'='s' + 't', 'ei'='a' + 'j'] ስታይን (s.Lit.:) [Schreibweisen: 'st'='sch' + 't', 'ei'='a' + 'j'] ሽታይን Anm.: §1ij (s.unten) ስተኢን | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
15A) | ሄርመን (eng. Schreibweise)
ሀርማን (dts. Schreibweise) ሄርማን (dts. Schreibweise) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
16) | [Schreibweisen: 'tz' = 'ts']
ቨጽላር [Schreibweisen: 'tz' = 't' + 's'] ቨትስላር [Schreibweisen: 'tz'='t' + 'z'] ቨትዝላር (s.Lit.:) =lat.-transskript.: Wetzlar 17) |
ኣውራጃ ገጠር (s.Lit.:)
| ክራኢስ [entlehnt; Transkript.-Schreibweise: 'ei'='a' + 'i'] ክረኢስ [entlehnt; Translit.-Schreibweise: 'ei'='e' + 'i'] 18) |
ኣላለየ /alaleje/ oder /alaläjä/, (Verb-)Wurzel: l-l-j
[= Zitierform / lexikalische Form[19z]
=^= dts. Verb-Infinitiv: präsentieren,
vorstellen[18d], vorlegen, einführen, bekannt machen, demonstrieren (?),
(sich) orientieren (dts.);
≠ tigr. Verb-Infinitivform];
| ኣርኣየ /arɨ'aje/ (??) = demonstrieren (dts.) ኣላለየ /alaleje/ oder /alaläjä/, (Verb-)Wurzel: l-l-j [=tigr. Aktiv Perfekt 3.Pers.Sg.♂: er/es hat präsentiert / vorgestellt / vorgelegt / bekannt gemacht / demonstriert (?) / (sich) orientiert (dts.)]; [Nomen: 'Werbung' (dts.)] ኣላለየት /alalejet/ oder /alaläjät/, (Verb-)Wurzel: l-l-j [=tigr. Aktiv Perfekt 3.Pers.Sg.♀: sie hat präsentiert / vorgestellt / vorgelegt / bekannt gemacht / demonstriert (?) / (sich) orientiert (dts.)] ኣላለዩ /alaleju/ oder /alaläju/, (Verb-)Wurzel: l-l-j [=tigr. Aktiv Perfekt 3.Pers.Pl.♂: sie haben präsentiert / vorgestellt / vorgelegt / bekannt gemacht / demonstriert (?) / (sich) orientiert (dts.)]; [Nomen: 'Werbung' (dts.)] ኣላለያ /alaleja/ oder /alaläja/, (Verb-)Wurzel: l-l-j [=tigr. Aktiv Perfekt 3.Pers.Pl.♀: sie haben präsentiert / vorgestellt / vorgelegt / bekannt gemacht / demonstriert (?) / (sich) orientiert (dts.)] ተ- /tä-/ ; (selten: /täs-/) [Präfix erzeugt Passiv oder Reflexiv]: ተኣላልየ [0 Funde] =?= ተላልየ [342 Funde] /tä-(a)laljä/, (Verb-)Wurzel: l-l-j [=tigr. Passiv Perfekt 3.Pers.Sg.♂: er/es ist präsentiert / vorgestellt / vorgelegt / bekannt gemacht / orientiert worden (dts.)] ተኣላልየት [0 Funde] =?= ተላልየት [1 Fund] /tä-(a)laljät/, (Verb-)Wurzel: l-l-j [=tigr. Passiv Perfekt 3.Pers.Sg.♀: sie ist präsentiert / vorgestellt / vorgelegt / bekannt gemacht / orientiert worden (dts.)] ነበረ /nebere/ oder /näbärä/ oder /näbbärä/ [verb: "settle", "inhabit", "dwell", "exist", "live", "be alive"; "to be" (eng.); sein, existieren, leben (dts.) ] in manchen Verbformen kann das "b" entfallen (z.B.: "näru" = ነሩ oder "näyru" = ነይሩ) Verbform im ImPerfekt + ነበረ = ["past progressive" (eng.)] Verbform im Gerundiv + ነበረ = ["past perfect" (eng.)] ኣይ-...-ን /ay-...-n/ [negiert/verneint die Verbform] ... ?? Test: ሓጻስ oder ሓጻሽ oder ሓዲሽ ?? [Nomen: 'Präsentation (: durch ...)', 'Vorlage (: von ...)', 'Werbung']: ገጸ-በረኸት /g-ṣ-b-r-x-t/ [=?= präsentieren, vorstellen ??] መቀቅረብ Wurzel: m-k-k-r-b ኣፋለጠ /'afaleẗe/ Wurzel: f-l-ẗ [Nomen: 'Werbung' (dts.)] ኣፋልጣ /'afal(ə)tta/ Wurzel: f-l-tt ምቕራብ Wurzel: m-k-r-b ሌላ /lie̯la/, Wurzel: l-l-? [=Bekanntschaft (dts.)] ፍልጠት Wurzel: f-l-t-t [=Bekanntschaft (dts.)] [Partizip Perfekt =^= Partizip Passiv: 'präsentiert (durch ...)', 'vorgelegt (von ...)' / '(durch ...) präsentiert', '(von ...) vorgelegt']: እትዕዘቦ ?? Wurzel: t-z-b ... ?? 18a) |
[passiv-Partizip (= Partizip Perfekt):] (zur Zeit ohne Verwendung)
| IPA-Form: /qətul/ (6-2-6-Form) (s.Lit.:) [aktiv-Partizip (= Partizip Präsens):] IPA-Form: /qätali/ (1-4-3-Form, Agent-Form) (s.Lit.:) 18b) |
[De-transitivisation v. perfektiver Verbform durch passiv-Präfix:] | ተ- /tä-/ [f. alle Pers.] ተ- /tä-/ [f. 1p.Sg.] (+z.B. ስብር [root: /sbr/ = "break" (eng.)] = ተሰቢረ /tä-sabir-ä/) ተ- /tä-/ [f. 2p.Mask.Sg.] (+z.B. ስብር [root: /sbr/ = "break" (eng.)] = ተሰቢርካ /tä-säbir-ka/) ተ- /tä-/ [f. 3p.Mask.Sg.] (+z.B. ስብር [root: /sbr/ = "break" (eng.)] = ተሰቢሩ /tä-säbir-u/) 18c) |
[De-transitivisation v. imperfektiver Verbform durch diverse Präfixe und vokalisches Muster:]
| እ- /ʔɨ-/ [f. 1p.Sg.] (+z.B. ስብር [root: /sbr/ = "break" (eng.)] = ...) ት- /tɨ-/ [f. 2p.Mask.Sg.] (+z.B. ስብር [root: /sbr/ = "break" (eng.)] = ...) ይ- /yɨ-/ [f. 3p.Mask.Sg.] (+z.B. ስብር [root: /sbr/ = "break" (eng.)] = ...) 18d) |
ሓሰበ /ḥasäbä/ [inf.; =vorstellen (dts.) = (to) call, (to) name, (to) mean (eng.) ≠ (Möbelstück) vorstellen (vor die Wand)]
| ... 18x) |
ኣቀራርባ Wurzel: k-r-r-b [siehe Muster_2[18y]] [Nomen: Präsentation, Vortrag, Vorstellung, Lieferung]
| ምሩኽ ምዃን Wurzel: m-r-ẖ m-k-n [Nomen: 'Vorlage (beim (Prüfungs-)Amt)' (dts.)] weitere Info siehe[18] 19) |
[z.B. "106" mit: ...ን ...ን =Zahlwert-Verknüpfung =^= "sowohl ... als auch ..."-Verknüpfung]:
| (ሓደ)ሚእትን[19a] ሽዱሽተን[19b] /(ħade) miɨtinɨ ʃɨduʃɨtenɨ/ ሓደሚእትን ሽዱሽተን /ħade miɨtinɨ ʃɨduʃɨtenɨ/ ሚእትን ሽዱሽተን /miɨtinɨ ʃɨduʃɨtenɨ/ [z.B. "256" mit: ...ን ...ን =Zahlwert-Verknüpfung =^= zwei hundert_auch fünfzig_auch sechs_auch]: ክልተ ሚእትን ሓሙሳን ሽዱሽተን [z.B. "2256" mit: ...ን ...ን =Zahlwert-Verknüpfung =^= zwei tausend_auch zwei hundert_auch fünfzig_auch sechs_auch]: [z.B. "21" mit: ...ን ...ን =Zahlwert-Verknüpfung]: ዕስራን ሓደን [= 20 + 1] [aber z.B. "11" ohne: ...ን ...ን =Zahlwert-Verknüpfung]: ዓሰርተ ሓደ [= 10 + 1] 19a) |
ሚእቲ /miɨti/ [=100]
| ሚእት /miɨtɨ/ [=100] ሓደ [=1] ሚእቲ [=100] /ħade miɨti/ 19b) |
ሽዱሽተ [=6] /ʃɨduʃɨte/
| ሹድሽተ [=6] /ʃudɨʃɨte/ 19c) |
[Wortseparator (wird oft auch als Komma benutzt):]
| ፡ - 19d) |
[Doppelpunkt:]
| ፤ : 19e) |
[Satzende-Zeichen (Punkt):]
| ። . 19f) |
[Satzteil-Trenner oder Wort(gruppen)-Aufzählungs-Trenner (Komma, Semikolon):]
| ፣ , ; 19g) |
[Fragezeichen / Ausrufezeichen:] zur Zeit hier noch keine Verwendung; heutzutage wird auch modernes lateinschriftliches Fragezeichen ? benutzt
| ፧ ? ! 19h) |
[Absatz-Trenner:]
| ፨ [= LEERZEILE] 19i) |
[Paragraf- oder Kapitel- oder Sektions- Trenner:]
| ፠ § 19j) |
[Vorwort-Doppelpunkt:]
| ፦ Autor: "Direkte Rede des Autors" =^= Autor፦ "Direkte Rede des Autors" 1) Text =^= 1፦ Text A) Text =^= A፦ Text 19k) |
[Semikolon:] zur Zeit hier noch keine Verwendung
| ፥ ; 19l) |
(sprich:) ምዕራፍ /mɨʕɨrafɨ/ 5
| (sprich:) ምዕራፍ /mɨʕɨrafɨ/ ሓሙሽተ /ħamuʃɨte/ 19m) |
ምልዋጥ ናብ ሳሙና (= Veränderung/Transformation (hin) zur Seife (dts.))
| ዛፖኒፊካጺዮን (??; =lat. Lehnwort) 19w) |
(sprich:) ገጽ 106[19]
| (sprich:) ገጽ ሚእቲ + ሽድሽተ /ges’ɨ mī’itī + šǝdduštä/[19] 19x) |
es werden 2 Schreibweisen für maskuline♂ Form des Kopula-Hilfsverbs "sein" gefunden (entweder sind im Tigrinischen Gegenwart und Vergangenheit gleich, dann sind sie synonym zu einander (noch ungeklärt), oder aber es gilt):
| እዩ /ǝyyu/ [sprich: "iyu" (L3); Präsens / Gegenwart "er/sie/es ist" (L2)] ኢዩ /'i'ju/ oder /ʔɨyu/ (??) [Perfekt / Vergangenheit "er/sie/es ist gewesen" (L2)] 19yy) |
ትሕተ፡ቀይሕ [= ት.ቀ.]
| ትሕተቀይሕ [= ት.ቀ.] ኢንፍራ፡ሬድ [= ኢ.ሬ. = infrared (eng.Lehnwort)] ኢንፍራሬድ [= ኢ.ሬ. = infrared (eng.Lehnwort)] 19zz) |
ብ'.. ??
| ኣብ ... 20) |
(ካብ ሄርማንስታይን[15A][15] (Hermannstein) / ኣውራጃ ገጠር[17] ቨትዝላር[16] (Kreis Wetzlar)፣[19f] ጀርመን)
| (ኣብ ሄርማንስታይን[15A][15] (Hermannstein) / ኣውራጃ ገጠር[17] ቨትዝላር[16] (Kreis Wetzlar)፣[19f] ጀርመን ተወልደ) 20a) |
ብ'ደትለፍ[14] ፓገል (Detlef Pagel) (...)[20] ተቕረበሉ[20b]
| ኣቀራርባ[18x]፤[19d] ብ'ደትለፍ[14] ፓገል (Detlef Pagel) (...)[20] 20b) |
ተቕረበሉ /.../ = ተ- /tä-/ [=Passiv-Vorsilbe] + ኣቕረበሉ [Verb in Aktivform; = vorlegen, darbringen] [1 google-Fund(e)]
| ተቀረበሉ /.../ = ተ- /tä-/ [=Passiv-Vorsilbe] + ቀረበሉ [Verb in Aktivform; = vorlegen, darbringen] [1 google-Fund(e)] 20c) |
ብ'ደራሲ = ብ[2a] + ደራሲ /derasi/ (= vom/durch den Autor / Schriftsteller (dts.))
| ብ'ደራሳይ = ብ[2a] + ደራሳይ /derasaɪ̯/ (= vom/durch den Autor / Schriftsteller (dts.)) ብ'ጸሐፊ = ብ[2a] + ጸሐፊ /s’eħefi/ (= vom/durch den Autor / Schriftsteller (dts.)) ብ'ጸሓፊት = ብ[2a] + ጸሓፊት /s’eħafitɨ/ (= vom/durch den Autor / Schriftsteller (dts.)) ብ'ጸሓፋይ = ብ[2a] + ጸሓፋይ /s’eħafaɪ̯/ (= vom/durch den Autor / Schriftsteller (dts.)) 20d) |
ብ'ናይ = ብ[2a] + ናይ
| ... 20e) |
ተጸሓፈ /.../ = ተ- /tä-/ [=Passiv-Vorsilbe] + ጸሓፈ [Verb in Aktivform; = schreiben]
| ... 20f) |
ተተርጐመ /.../ = ተ- /tä-/ [=Passiv-Vorsilbe] + ተርጐመ [Verb in Aktivform; = übersetzen / interpretieren]
| ... 20g) |
ምስ /mǝs/ [zusammen mit] ናቱ /natu/ [seiner]
ሕያዋይ /ḧyaway/ [freundlichen] ምፍቃድ[20h] /mǝfqad/ [Genehmigung]
| ምስ /mǝs/ [zusammen mit] ሕያዋይ /ḧyaway/ [freundlichen] ምፍቃድ-ኡ[20h] /mǝfqad-u/ [Genehmigung-seiner] 20h) |
ምፍቃድ /mfqad/ oder /mǝfqad/
| ፍቓድ /fɨʁ’adɨ/ 20i) |
ናብ /nab/ [hinein (dts.), into (eng.)]
| ኣብ /'ab/ [hinein (dts.), into (eng.)] 20j) |
ናብ[20i] /nab/ ውሽጢ /wɨʃɨt’i/ [inward, into (eng.)]
| ንውሽጢ /nǝwɨʃɨt’i/ [hinein (dts.)] ኣብ[20i] /'ab/ ውሽጢ /wɨʃɨt’i/ [inside, within (eng.)] 20k) |
ተቐመጠ /.../ = ተ- /tä-/ [=Passiv-Vorsilbe] + ኣቐመጠ [Verb in Aktivform; = setzen, stellen, legen (dts.) = (to) put (eng.)]
| Anm.: mögliche Mehrdeutigkeit: ተቐመጠ kann auch folgendes Verb heissen: "logieren", "(be)wohnen", "residieren", "siedeln", "sitzen", "bleiben" (dts.) Die Vorsilbe /tä-/ erzeugt sowohl passive als auch reflexive Interpretation der lexikalischen Verb-Grundform (ohne Präfixe, Affixe, Infixe, Suffixe); bei der reflexiven Form kann /tä-/ einen Vokalwechsel in der 1.Silbe von der 1. /..ä/ zur 4.Form /..a/ hin verursachen 20l) |
ስኵወር ሩት /skʷwär rut/ [eng.Lehnwort]
| ትርብዒታዊ ቍጽሪ /trb'ïtawi kʷ’ɨs’ɨri/ 20m) |
ላንግላንጋ /lan6g6lan6ga/
| ኣጕል /agʷɨlɨ/ 20n) |
ገና /gäna/
| ጌና /gena/ 20o) |
ብሰሪ /bɨsäri/
| ብሰንኪ /bɨsänki/ 20p) |
ሓያሎ ሳዕቤን [0 google-Funde]
| ሓያሎ ውጽኢት [0 google-Funde] ሓያሎ ሳዕቤናት [erfüllt Plural-Regel[0j]] [2 google-Funde] ሓያሎ ውጽኢታት [0 google-Funde] ሓያሎት ሳዕቤን [0 google-Funde] ሓያሎት ውጽኢት [0 google-Funde] ሓያሎት ሳዕቤናት [0 google-Funde] ሓያሎት ውጽኢታት [0 google-Funde] Anm./Behptg. widerlegt: Pluralform zu "ሳዕቤን" (= ሳዕቤናት ) oder "ውጽኢት" (= ውጽኢታት ) sei nicht nötig, da der Plural durch Adjektiv "ሓያሎ" [Sg.] bzw. "ሓያሎት" [Pl.] eindeutig bestimmt sei (??) 20q) |
ሓድሕዳዊ ጽልዋ
| እቲኦም[0d] ሓድሕዳዊ... (konjugierte Verbform zu "ጸለወ /ṣäläwä/ = (sich ??) beeinflussen" ist noch unklar) 20r) |
ንጹር /nɨṣur/
| ጉሉሕ /guluḥ/ 21) |
ብ [=Akkus.Obj.Marker + best.Artikel:]
| ነቲ /näti/ =^= ን + እቲ /nǝ + ǝti/ [=def.Art.Sg. mask.♂][0a] ነታ /näta/ =^= ን + እታ /nǝ + ǝta/ [=def.Art.Sg. fem.♀][0a] ነቶም /nätom/ =^= ን + እቶም /nǝ + ǝtom/ [=def.Art.Pl. mask.♂][0a] ነቶተን /nätän/ =^= ን + እተን /nǝ + ǝtän/ [=def.Art.Pl. fem.♀][0a] Anwendung: z.B. ነታ ... + object marker {ዋ, ላ, ...}[21a] diese Fußnote ist doppelt, siehe [0h] 22) |
ቋንቋ[22a] ጀርመን (= 'Sprache Deutsch'; s.Lit.:)
| ጀርመን ቋንቋ[22a] (= 'deutsche Sprache'; s.Lit.:) 22a) |
ቋንቋ
| ቛንቛ [14200 google Funde] 23) |
መደምደምታ /medemɨdemɨta/ (= 'Beendigung', 'Zusammenfassung')
| ረቒቕ /req̈iq̈/ ጽማቚ /xmaq̈Wi/ ኣተዋጽኦ /'atewax'o/ ጽማቝ /xmaq̈Wu/ 24) |
ካርቦን ዳይኦክሳይድ /carbon daj-ok6saj6d/ [eng.Lehnwort] [9720 google-Funde]
| ካርቦንዳይኦክሳይድ /carbon_daj-ok6saj6d/ [eng.Lehnwort] [2760 google-Funde] ካርቦን ዳዮክሳይድ /carbon dajo-k6saj6d/ [eng.Lehnwort] [1050 google-Funde] ካርቦንዳዮክሳይድ /carbon_dajo-k6saj6d/ [eng.Lehnwort] [435 google-Funde] CO2 [chemische Formel (dts.) = ኬሚካዊ ቀመሩ (amh.)] ካርቦን ዳይኦክሳይድ [amh.Schreibweise;s.Lit.] ካርቦን ክልቶኦክሳይድ [amh.Schreibweise;s.Lit.] 24a) |
ምርኢት
| ምርኣይ 24b) |
ብትሕተ፡ቀይሕ፡ሽፐክትሮስኮፕ = ብ- + ትሕተ፡ቀይሕ፡ሽፐክትሮስኮፕ
| ትሕተ፡ቀይሕ፡ሽፐክትሮስኮፓዊ 24c) |
ኪክሰስ /ki-../ = ክ /kə-/ + ይክሰስ /jə-../
| ከሰድድ /kä-../ = ክ /kə-/ + የሰድድ /jä-../ ... + evtl. unklare weitere Synonym-Formen 24W) |
ersatzweise "Regenbogen-Blick" statt "Spektrum" ??:
| በፔሌሌት [=(sprich:) "..." [Einzahl/Singular] (amh.) = "Spektrum" (dts.)] ... (tig.Vokabel fehlt noch) 24X) |
wird dem CO2 als Attribut nachgestellt:
| መፈጠር [=(sprich:) "mefet'eri" (google-amh.) = "Entstehung", "Bildung" (dts.)] Beispielvokabel: የአረፋዎች [=Plural?] መፈጠር [=(sprich:) "ye’ārefawochi mefet’eri" (google-amh.) = "Blasenbildung" (dts.)] እድገት [=(sprich:) "idigeti" (google-amh.) = "Bildung" (dts.)] ምስረታ [=(sprich:) "misireta" (google-amh.) = "Formung, Bildung" (dts.)] ዝግመተ [=(sprich:) "zigimete" (google-amh.) = "Evolution, Bildung" (dts.)] ... (tig.Vokabel fehlt noch) 24Y) |
መነፅር [=(sprich:) "..." (google-amh.) = "Gläser" (dts.)]
| ... (tig.Vokabel fehlt noch) 24Z) |
በታመቀ [=(sprich:) "..." (google-amh.) = "gepresst(er,e,es)", "kompromiert(er,e,es)" (dts.)]
| ... (tig.Vokabel fehlt noch) 25) |
[die 'sowohl_... als_auch_...'-Verknüpfung in zwei Arten:]
| ... እታ ስነ-ኣገባብ-ን እታ ትርጉም-ን ... [=(wfw:) die_Methodik-sowohl die_Interpretation_als_auch (dts.); ... (+/mit konjunktionalem 'ne'-Suffix "und"), analog zur Zahlwertverknüpfung] ... እታ ስነ-ኣገባብ ኰነ እታ ትርጉም ... [=(wfw:) die_Methodik sowohl_als_auch die_Interpretation (dts.); ... (-/ohne konjunktionalem 'ne'-Suffix) dafür + Konjunktion 'kone'] Anm.: Akkusativ-Marker = 'ne'-Präfix]"> 25a) |
ኣገዳሲ /agedasi/
| ኣድላዪ /adlayi/ ኣወንታዊ /awäntawi/ 25b) |
ተመኮረ /tä-mä-ko-rä/
| ተመኰረ /tä-mä-kkʷä-rä/ ረኺቡ /räxibu/ ረኸበ /räxäbä/ Anm.: falls das Objekt (hier z.B. 'Hilfe') nicht unbestimmt, sondern mit best. Artikel geschmückt ist, müsste die Verbform noch mit einem passenden Objekt-Marker suffigiert werden 25c) |
zur Zeit noch ungeprüftes Konjugationsmuster am Beispiel: |
das Schlagwort 'Form' bezieht sich auf die tigrinische Vokalisierung der tigrinischen Konsonanten im Text wird provisorisch die maskuline Mehrzahlform verwendet, da der tigr.Genus für Methodik und Interpretation (noch) unbekannt ist 25d) |
zur Zeit noch ungeprüftes Konjugationsmuster am Beispiel: |
das Schlagwort 'Form' bezieht sich auf die tigrinische Vokalisierung der tigrinischen Konsonanten im Text wird provisorisch die maskuline Mehrzahlform verwendet, da der tigr.Genus für die Untersuchungsobjekte (noch) unbekannt ist 25e) |
Akkusativ-Marker (Suffix "ne") als Präpositionsersatz "für" / "zu":
| ንትዕዝብቲ = ን- + ትዕዝብቲ 25f) |
ፓራመተር /pa-ra-me-te-r/ [tigr.Sg.; ..-6] [4 google-Funde inkl.Pl.]; |
ፓራሜትሪ /para-metri/ [Pl.] [=itl.Lehnwort] [46 google Funde] ፓራሜተር /parametär/ [Sg.] [6 google-Funde] = Parameter (dts.) ፓራሜተራት /parametärat/ [Pl.][0 google-Funde] = Parameter (dts.) ሓውሲ[25g] ሜትሮ /hhawsi metro/ [Sg.] [=itl.Lehnwort] ሓውሲ[25g] ሜትሪ /hhawsi metri/ [Pl.] [=itl.Lehnwort] ፓራሜተር /para-metär/ [Sg.] [6 google-Funde]; ፓራሜተርዝ /para-metärs/ [Pl.] [=eng.Lehnwort] ሓውሲ[25g] ሜተር /hhawsi metär/ [Sg.]; ሓውሲ[25g] ሜተርዝ /hhawsi metärs/ [Pl.] [=eng.Lehnwort] ተቐያያሪ /te-q̈e-ya-ya-ri/ [Sg.] (??) ተለዋዋጢ /te-le-wa-wa-ẗi/ [Sg.] (??) 25g) |
ፓራ- /para-/
| ሓውሲ /hhawsi/ ዳርጋ /darga/ 25h) |
ዞባ /zoba/ [Sg.] [103000 google-Funde]; ዞባት /zobat/ [Pl.] [44 google-Funde] (= zone(s) [Sg.(Pl.)] (eng.) / Zone(n) [Sg.(Pl.)] (dts.))
| ቍራጽ /qʷəraṣ/ [Sg.] [535 google-Funde]; ቍራጻት /qʷəraṣat/ [Pl.] [6 google-Funde] (=slice(s), stripe(s) [Sg.(Pl.)] (eng.) / Streifen, Späne(n) [Sg.+Pl.)] (dts.)) ቅናት /k’ɨnatɨ/ [Sg.] [95800 google-Funde]; ቅናታት /k’ɨnatatɨ/ [Pl.] [9 google-Funde] (= girdle(s) [Sg.(Pl.)] (eng.) / Gürtel [Sg.+Pl.)] (dts.)) ሽራጥ /shrat/ oder /šərraṭ/ [Sg.] [196 google-Funde]; ሽራጣት /šərraṭat/ [Pl.] [4 google-Funde] (= stripe(s) [Sg.(Pl.)] (eng.) / Streifen [Sg.+Pl.)] (dts.)) ባንድ /band/ [Sg.] (=(music) band (eng.) = (Musik)Band/Gruppe, Bande (dts.)); amh.?: ባንዶች /bandoč/ [=?= Sg. od. Pl. ??] 25i) |
ተመረመረ /tämärämärä/ = erforscht/untersucht werden [lexikal. passive Verbform]; er wurde erforscht/untersucht [Perfekt, 3.Pers.] (= passive Variante zur aktiven Form:)
| ተመረመረ /tämäramärä/ = erforschen, untersuchen [lexikal. aktive Verbform]; er hat erforscht/untersucht [Perfekt, 3.Pers.] ተማህረ /tämahrä/ = studieren [lexikal. aktive Verbform]; er hat studiert [Perfekt, 3.Pers.] መርመረ /märmärä/ = untersuchen [lexikal. aktive Verbform]; er hat untersucht [Perfekt, 3.Pers.] ኣጽንዐ /'aṣ-nə-ä/ = untersuchen [lexikal. aktive Verbform]; er hat untersucht [Perfekt, 3.Pers.] 25j) |
ናይ ትሕተ ፡[19c] ቀይሕ (ት.ቀ. / ኢ.ሬ. / IR)[19yy] ፡[19c] ዝርጋሐ-ብርሃን ምርኣይ[24a]
| ምርኣይ[24a] ትሕተ ፡[19c] ቀይሕ (ት.ቀ. / ኢ.ሬ. / IR)[19yy] ፡[19c] ዝርጋሐ-ብርሃን ምርኣይ[24a] ዝርጋሐ ትሕተ ፡[19c] ቀይሕ (ት.ቀ. / ኢ.ሬ. / IR)[19yy] ፡[19c] ብርሃን (=(wfw:) Betrachtung Verteilung IR-Licht (dts.)) ትሕተ ፡[19c] ቀይሕ (ት.ቀ. / ኢ.ሬ. / IR)[19yy] ፡[19c] ሽፐክትሮስኮፒ[25k] ምጥቃም ትሕተ ፡[19c] ቀይሕ (ት.ቀ. / ኢ.ሬ. / IR)[19yy] ፡[19c] ሽፐክትሮስኮፕ 25k) |
ናይ ዝርጋሐ-ብርሃን ምርኣይ
| ሽፐክትሮስኮፒ 25l) |
ናይ ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን
| ንቡር ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን ደረጃ ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን መደብ ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን መጠን ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን ልሙድ 25m) |
መዕቃን ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን
| ዝመዕቀኒ ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን ምውድዳር ዝርጋሐታት፡[19c]ብርሃን ምንጽጻር 25n) |
ዓቐናት [Pl.]
| PLURAL( መለክዒ ) Plural( ምልካዕ ) 25o) |
“H–O”
| ሃይድሮጀን – ኦክሲጀን 25p) |
“C=O”
| ካርቦን = ኦክሲጀን “O=C” 25q) |
ሽግራት /.../ [Pl.]
| ጸገማት /.../ [Pl.] ግድላት /.../ [Pl.] 25r) |
ኣጠቓቕማ ቃላት /aṭä-qaqə-ma qalat/
| ምትእስሳር ኩነታት /mə-tə-əsə-sar ku-nä-tat/ 25s) |
ኣብ ልዕሊ'ዚ /ab lə'əli'zi/
| ኣብ ርእሲኡ /ab rə'əsi'u/ ብተወሳኺ /bətäwäsaḵi/ 25t) |
ንሹር ኰን /nəšur kʷänä/
| በርሀ /bärhä/ 25u) |
ስርዓታት (ዓቐን) /sər'atat ('aqän)/ [Pl.]
| ስፍሪ (ዓቐን) /səfri ('aqän)/ [Sg.; (Pl., falls Zahlwert voransteht)] 25v) |
ምብራስ /mbras/
| ምጥፋእ /mẗfa'è/ ምጽናት /mxnat/ ጠፊእነት /ẗefi'ènet/ አክስቲንክጺኦን /ekstinktion/ (??) 25w) |
ጉራዊ /gurawi/ [Adj.] (= contiguous, integral ??)
| ጐረቤታዊ /gWarebeetawi/ [Adj.] (= contiguous, integral ??) ኢንተግራላዊ /'integralawi/ [Adj.] (= integral(er,e,es) ??; 0 google-Funde) ኢንተግራል (??; 172 google-Funde) ኢንተግራለ (??; 1 google-Fund; s.Lit.:) 25x) |
ምዝርጋሕ /mizirigaḥi/
| ንውሓት /nɨwɨħatɨ/ 25y) |
ርግብግቢት
| ተወዛወዘ ምንብድባድ 25z) |
ምንሃር /mɨnhar/
| ናህሪ /nahri/ 26) |
ብ-ትካእ = ብ + ትካእ
| ብ-ምትካእ = ብ + ምትካእ ብ-ምዝውታር = ብ + ምዝውታር 26a) |
ተመጣጣኒ /tämäẗaẗani/ (= proportional, vergleichbar (dts.))
| ተመዛዛኒ /tämäzazani/ (= vergleichbar (dts.)) ተነጻጻሪ /tänäxaxari/ (= vergleichbar (dts.)) ዝወዳደር /zwädadär/ (= vergleichbar (dts.)) ዝመጣጠር /zmäẗaẗär/ (= vergleichbar (dts.)) 26b) |
ምትሕሓዝ /.../ [Sg.]
| ምትእስሳር /.../ [Sg.] ርክብ /.../ [Sg.] 26c) |
ምትሕሓዛት /.../ [Pl.]
| ምትእስሳራት /.../ [Pl.] 26d) |
ጕጅለታት ምትሕሓዛት[26c] “H–O” ከኣ[7] “C=O” (= Bindungsgruppen / Gruppen [Pl.] von Bindungen [Pl.] ... und ... (dts.))
| ተግባራዊ ጕጅለታት “H–O” ከኣ[7] “C=O” (= funktionelle Gruppen [Pl.] ... und ... (dts.)) 26e) |
ጕጅለታት ምትሕሓዝ[26b] (= Bindungsgruppen / Gruppen [Pl.] von Bindung [Sg.] ... (dts.))
| ተግባራዊ ጕጅለታት (= funktionelle Gruppen [Pl.]) 26f) |
ጕጅለታት [Pl.] /gʷɨǧɨlätat/ [1300 google-Funde] (zu: ጕጅላ [Sg.])
| ጕጅሌታት [Pl.] /gʷɨǧɨletat/ [1 google-Fund] (zu: ጕጅላ [Sg.]) ጉጅለታት [Pl.] /gud͡ʒɨlätat/ [14100 google-Funde] (zu: ጉጅለ [Sg.]) እኩባት [Pl.] /ɨkubat/ [3420 google-Funde] (zu: እኩብ [Sg.]) folgende 2 Synonyme sind vermutlich falsch oder ungeeignet (da z.B. ሰብ = human being, person (eng.); እኩብ = batch, mass (eng.) = Menge (dts.)): Plural von እኩባት ?? (zu: እኩባት [Sg.]) Plural von እኩብ 26g) |
ጉራዊ /gurawi/ (=(wfw:) neben-lich = angrenzend, benachbart (dts.))
| ጐረቤታዊ /gWarebeetawi/ (=(wfw:) neben-haus-lich = angrenzend, benachbart (dts.)) 26h) |
ክፋል /kfal/ = Sektion
| ዞባ ቤት /zoba/ = Bereich ኣውራጃ /.../ = Region, Distrikt, Provinz ዞባ፣ወረዳ /...-.../ = Bereich እጃም ግደ /... .../ = Quote / Teil / Partie + Portion = Bereich ወገን /.../ = Sektion, Kategorie = Bereich ፈላለየ፡መቐለ /...-.../ = separieren [Verb] + spalten, teilen, halbieren [verb] =?= Bereich 26i) |
መልክዕ /mälkə/
| ቅርጺ /qərṣi/ ትርኢት /tər'it/ 26j) |
ተደምደሙ[26jk] = ተ- + ደምደሙ[26jj]
| 26jj) |
zur Zeit noch ungeprüftes Konjugationsmuster am Beispiel: |
das Schlagwort 'Form' bezieht sich auf die tigrinische Vokalisierung der tigrinischen Konsonanten im Text wird provisorisch die maskuline Mehrzahlform verwendet, da der tigr.Genus für Methodik und Interpretation (noch) unbekannt ist 26jk) |
zur Zeit noch ungeprüftes Konjugationsmuster am Beispiel: |
das Schlagwort 'Form' bezieht sich auf die tigrinische Vokalisierung der tigrinischen Konsonanten im Text wird provisorisch die maskuline Mehrzahlform verwendet, da der tigr.Genus für Methodik und Interpretation (noch) unbekannt ist 26k) |
ብ'ዲይተርዩም ኢዞ-ቶፒካዊ ምልክት
| ... (= Deuterierung) 26l) |
ግሉጽ /g6lux/
| ንጹር /nxur/ oder /n6ṣur/ ብሩህ /b6ruh/ ጉሉሕ / guluḥ/ 26m) |
ሰለጠ /säläṭä/
| ቀንዐ /qän'ä/ 26n) |
ክራስ [dts.Lehnwort]
| ኣውራጃ ገጠር 26o) |
ቨትዝላር [=Wetzlar] [4 google-Funde]
| ቨትስላ [3 google-Funde] 26p) |
ዝምድናት /z6md6nat/
| PLURAL( ምትእስሳር /m6t6'6s6sar/ ) 26q) |
ዝናበሩ[26qr] [Präs.,Reziprok] = ይ- + ተናበሩ[26qq][26qo] {tnbr} [3.p.pl. mask.. Prät.,Reziprok = 3.letzte_Silbe_von_Passivform mutiert zur 4.Form /..a/]
| ... = ይ- + ተ- + ነበሩ {nbr} [3.p.pl. mask., Prät.,Aktiv] (Lit.:) ... = ተ- + ይነበሩ ?? {nbr} [3.p.pl. mask., Präs.,Aktiv] ... = ተ- + ይ- + ነበሩ {nbr} [3.p.pl. mask., Prät.,Aktiv] 26qo) |
ብ ... ተናበረ[26qq] [3.p.sg.mask.,Prät.] (Lit.:)
| ካብ ... ንመናበሪኡ ተጸበየ [Prät.] (Lit.:) 26qq) |
zur Zeit noch ungeprüftes Konjugationsmuster [Präteritum/Perfekt Aktiv] am Beispiel: |
das Schlagwort 'Form' bezieht sich auf die tigrinische Vokalisierung der tigrinischen Konsonanten im Text wird provisorisch die maskuline Mehrzahlform verwendet, da der tigr.Genus für Methodik und Interpretation (noch) unbekannt ist 26qr) |
zur Zeit noch ungeprüftes Konjugationsmuster [Präsens Aktiv] am Beispiel: |
das Schlagwort 'Form' bezieht sich auf die tigrinische Vokalisierung der tigrinischen Konsonanten im Text wird provisorisch die maskuline Mehrzahlform verwendet, da der tigr.Genus für Methodik und Interpretation (noch) unbekannt ist 26r) |
ክ.ጅ./ሞል
| ኪ.ጁ./ሞል ኪሎ ጁል ንነፍስ ወከፍ ሞል ኪሎ ጁል ንሓደ ሞል kJ/mol kilo Joule per mole 26s) |
3 ዝርጋሐ [Sg.] ← 3 & ዝርጋሐታት [Pl.]
| ... 26t) |
ማለት /maletɨ/
| ይኸውን /jɨxewɨnɨ/ 26ta) |
ሓደ
| 1 26tb) |
ተወሳኺ /täwässaḵi/
| መወሰኽታ /mäwässäḵta/ መመላእታ /mämälla'ta/ 26u) |
ኤሌትሮኒካዊ መስርሕ ናይ ምእካብን ምጥቃምን ጭብጥታት
| ኤ.መ.ና.ም.ም.ጭ. (=EDV (dts.)) 26v) |
D2O
| ከቢድ ማይ /käbid maɪ̯/ 26w) |
ሳብስታንሳት /sabstansat/ [Pl.] [eng.Lehnwort]
| ከሚካዊ[26x] ባእታታት /kämikawi baʔətatat/ [Pl.] ከሚካዊ[26x] ነገራት /kämikawi nägärat/ [Pl.] 26x) |
ከሚካዊ /kämikawi/
| ከሚካላዊ /kämikalawi/ ስነ-ቅመማዊ /s6nä-q6mämawi/ ... u.v.a.m. ... 26y) |
መስርሕ ከሚካዊ[26x] ምዝሃም
| መስርሕ ከሚካዊ[26x] ምምካን ቲትሪመትሪ [=titrimetry] ቮሉመትሪ [=volumetry] ቲትራጺኦን [=titration] ቲትራቲኦን [=titration] ቲትራትሲኦን [=titration] 26z) |
Präsens erforderlich:
| ይሰማማዕ {(6)-1-4-4-6} እዩ [= konjug. Form von ተሰማምዐ /täsämam6'ä/ {(1)-1-4-6-1}] ... {(1)-?-?-?} = unklare konjug.Form von: " ተሳነየ /täsanäyä/ {(1)-4-1-1} " ... {(1)-?-?-?} = unklare konjug.Form von: " ተቓደወ /täqadäwä/ {(1)-4-1-1} " 27) |
zur Zeit noch ungeprüftes Konjugationsmuster am Beispiel: |
das Schlagwort 'Form' bezieht sich auf die tigrinische Vokalisierung der tigrinischen Konsonanten im Text wird provisorisch die maskuline Mehrzahlform verwendet, da der tigr.Genus für die Untersuchungsobjekte (noch) unbekannt ist 27a) |
zur Zeit noch ungeprüftes Konjugationsmuster am Beispiel: |
das Schlagwort 'Form' bezieht sich auf die tigrinische Vokalisierung der tigrinischen Konsonanten im Text wird provisorisch die maskuline Mehrzahlform verwendet, da der tigr.Genus für die Untersuchungsobjekte (noch) unbekannt ist 27b) |
Verschmelzung zweier Silben bwz. Wegfall einer Anlautsilbe "ኣ /a-/" wegen REFLEXIV-Präfix:
| ተ- + ኣመሓየሸ = ተመሓየሸ ተ- + ኣመሓየሹ = ተመሓየሹ ... (andere Formen analog) 28) |
መመለስ ይችላል [(amh.) = "can be traced back to" (eng.)]
| መመለስ ሊችላል [(amh.) = "may be traced back to" (eng.)] ምክንያት ሊሆን ይችላል [(amh.) = "can caused by" (eng.)] 29) |
wie in anderen semitischen Sprachen gibt es keine Verlaufsform im Tigrinischen ungeprüfte Behauptung. Diese muss durch attributive Ergänzung (+Adverb "gleichzeitig", "nun gerade", usw.) nachempfunden werden, da prinzipiell jede semitische nicht-abgeschlossene Handlung auch kontinuierlich bis in alle Ewigkeit (Zukunft) weiterlaufen kann: |
29A) |
በንጥረ DKG[29] [= "auf, zu" + "Substanz DKG" (dts.)]
| በ DKG[29] [= "auf, zu" + "DKG" (dts.)] 29B) |
ነገር ዲካርቦክሲላይዜሽን [= "Ding Decarboxylierung" (dts.)]
| ዲካርቦክሲላይዜሽን [= "Decarboxylierung" (dts.) = "Zersetzung", "Ausserbetriebnahme" (google-dts.)]
Anm §1ij: | Möglicherweise wird für die Transliteration vom Deutschen ins Tigrinische die
Anm.: |
Stichworte, Schlüsselworte (keywords): | Detlef, Pagel, Giessen, 1992, DHA, DKG, EPR, NADH, pH, pKs, Aceton, Acetyl, Aktivierung, alkalisch, Ascorbin, Bande, Bereich, Bildung, Bindung, bis, Butanal, Carbon, Dehydro, Deuterierung, Diketo, Dipolmoment, Dissertation, elektro, Elektron, Energie, Enol, Extinktion, Fluoreszenz, Fotometrie, Gulon, Gruppe, Hydratation, hydratisiert, hydrolytisch, inaugural, Infrarot, Instabilität, Integral, Interpretation, iso, Kalibrier, Keto, Koeffizient, Konzentration, kristallin, Lösung, Messung, neutral, Ordnung, Oxidation, oxo, paramagnetisch, Parameter, physiologisch, Preßling, Produkt, radikal, Reaktion, Redox, Reduktion, Redukton, Resonanz, Ring, Säure, Schwingung, spektral, Spektroskop, stabil, Stamm, Standard, Tautomerie, Temperatur, Titration, Thema, Ultrarot, Verseifung, wert, Zersetzung, Zusammenfassung, Zwischenzustand |
---|