yn y Gymraeg: Cafodd[B20][B149][B151] tudalen[B5] nesaf[B1] (106)[B17A] o'r[B9A] traethawd[B9B] doethuriaeth agoriadol[B97] â'r[B10A] teitl[B12]

ASTUDIAETHAU[B13] I[B15]

ADWEITHIAU[B14] O[B9] ASID[B116] DADHYDRO-ASGORBIG[B114][B105][B129] A(C)[B11A] [O[B9] ASID[B116]] DEU-GETO[B16]-ULONIG[B16C]

GYDA[B82] CHYMORTH[B117] SBECTROSGOPEG IS-GOCH (IG)[B78] DRWY[B9E] GYMORTH[B117] CYFRIFIADUR[B106] (Almaeneg[B7])

a gyflwynwyd gan Detlef Pagel (ganwyd[B109] ef[B19] yn[B37] Hermannstein, Wetzlar Cylch (Kreis Wetzlar), Yr Almaen)

Giessen 1992[B17]

ei theipio[B22] a(c)[B11A] [ei] chyfieithu[B23] gan yr[B8] awdur a(c)[B11A] ei rhoi[B25] yn[B37] y We Fyd-eang[B18] (World Wide Web) gyda[B82] chaniatâd[B112] caredig[B110] yr[B8] awdur[B148] ©2017.
... unfertiger Entwurf; unready draft; drafft anorffenedig ...
Alle rot- und grünfarbenen Wörter sind ungeprüft
All red and green colored words are unproofed
106[B17A]

5[B17F] Crynodeb[B113][B2]

Yn[B37] y traethawd[B9B] hir hwn, cafodd[B149][B151] ocsidiad a[B11A] rhydwythiad[B26] o[B9] asid[B116] asgorbig[B105][B129] ac[B11A] asid[B116] dadhydro-asgorbig[B114][B105][B129] (system rhydocs[B27]) yn[B38] ogystal[B132] â'r[B8] hydrolysis alcalïaidd[B28] o[B9] asid[B116] dadhydro-ascorbig[B105][B129] (DHA) i[B15] asid[B116] deugeto-ulonig[B16][B16C] (DGU / DKG) ein dadansoddi[B41]. Gyda[B82] chymorth[B117] y paramedrau band(iau) mesuredig, (y) sbectra[B29] safonol a(c)[B11A] (y) sbectra calibro[B30] o'r[B9A] mesuriadau is-goch mewn[B37] sylweddau, a[B11B] gynnwys grwpiau bond[B90] H–O a[B11A] C=O, cafodd[B20][B149][B151] y fethodoleg[B31] ar gyfer[B32] arsylwi'r[B8] adweithiau[B14] gyda[B82] sbectrosgopeg isgoch yn[B38] ogystal[B132] â'r[B8] dehongliad ein cefnogi[B42] hanfodol.

Yn[B37] y cyd-destun hwn, cafodd[B149][B151] y problemau o dawtomeriaeth[B96B] geto-enol[B36] mewn[B37] asetylaseton a(c)[B11A] (mewn[B37]) asidau[B61] (iso-)asgorbig[B105] ein astudio[B40]. Roedd ef[B19] yn[B37A] troi[B44] allan ar ben hynny[B43], mai[B45] gwerthoedd[B99] yr ail isradd[B131] o gyfeirnod[B96A] y difodiant integrol o'r[B9A] moddau dirgryniad[B46] ymestyn[B47][B139] O=C, sy'n[B63][B37B] gyfraneddol[B119] i'r[B9D] newidiadau moment deubôl[B52], amrywiasant eu hunain yn[B37B] gymharol[B51] drwy'r[B50] amnewid grwpiau bond[B90] cyfagos. Gellid dilyn ffenomen yr hydradiad grwpiau ceton gydag[B82] sbectrosgopeg is-goch mewn moleciwl syml (bwtanal[B55]). Gyda'r[B57] asidau[B61] dadhydro-asgorbig[B114][B105][B129] mewn hydoddiant mae'r[B56] dehongliad o hyd[B75] yn[B37B] amwys[B138] oherwydd sawl effaith o ddylanwad[B58] i'r[B9D] ddwy ochr. Modd bynnag[B89], ymddangosasant[B59] wahaniaethau[B121] clir rhwng[B120] bis-DHA crisialog a[B11A] ffurf DHA hydradol yn[B37] ardal dirgryniad[B46] ymestyn[B47][B139] H–O ac[B11A] O=C. Ddiamwys[B4], llwyddodd y labelu[B115] isotopig gyda[B82] dewteriwm grwpiau HO am bis-DHA. Ar gyfer[B32] y proses seboneiddiad y DHA, cafodd[B149][B151] cyflyniadau[B73][B155] swyddogaethol o dymheredd[B101] a[B11A] pH[B72A] gydag[B82] egni actifadu o 79·3 kJ/môl[B17D] ein cael[B3]. Gyda[B82] chymorth[B117] y prosesu data electronig (PDE), gellid gwahanu hyd at dri sbectrwm[B54] safon is-goch, sef o[B122] DHA, DKG, ac[B11A] un sylwedd rhydwcton-fel arall, allan[B123] o hydoddiannau D2O. Mae'r gwerth pKa[B74] o'r[B9A] cynnyrch o wneud[B60] sebon (DKG) sy'n[B63][B37A] cael[B3] ei ymchwilio gan ditradiad[B124] pH[B72] a[B11A] gan sbectrosgopeg is-goch yn[B37A] cyfateb[B140] i[B15] werthoedd[B100] hysbys[B125] pKa[B74] o asidau[B61] ocso-carbocsylig (asidau[B61] ocso-carbonig). Gellir datblygiad[B130A] CO2[B62] yn[B37] sbectra pelenigau ei olrhain yn[B37B] ôl[B141] i'r[B8] DKG, sy'n[B63][B37A] di-garbocsylada[B66]. Modd bynnag[B89], mae DKG o hyd[B75] yn[B37B] eithaf sefydlog[B67] mewn crynodiadau uchel mewn hydoddiant ar 37°C[B17C]. Gan ddechrau o hydoddiannau stoc[B98] DKG, cafodd[B149][B151] yr[B8] adweithiau[B14] adfeiledigaeth[B68] DKG ein dadansoddi'n[B152] ansoddol hefyd yn[B37] yr[B8] ystod[B71] pH[B72] niwtral[B126] ac[B11A] alcalinaidd[B70], ac[B11A] eithrio gyda[B82] sbectrosgopeg isgoch, o hyd[B75] gydag[B82] y sbectro-ffotometreg, y fflworoleuedd[B76] a hefyd yn sbectrosgopeg cyseiniant sbin electron (CSE, EPR, ESR)[B77]. Gellir sylwedd coch[B128] fel rhuddem, sy'n[B63][B37A] ddatblygodd[B130] gan werth[B81] pH[B72] uchel yn[B38] ogystal[B132] o DHA fel o DKG, a sy'n[B63][B37B] ansefydlog cyferbyn i[B15] ddylanwadau[B80] awyr, eu cysylltu â phrosesau[B79] radicalaidd rhydd. Cafodd[B149][B151] un signal EPR eu ffeindio sy'n[B37A] nodi radicalau R–O ●.

Mae fe'n[B37B][B56A] broblematig[B84] bod[B45] caiff rhydwythiad ac[B11A] ocsideiddio eu dylanwadu gan ansefydlogrhwyddau[B83] o DHA ac[B11A] o DKG. Hynny, mae[B87] crynodiadau NADH[B150] ecwimolar[B85] yn[B37A] rhydwytho'n[B37B] anghyflawn[B135] yn[B37B] unig[B142] y DHA yn[B37] yr[B8] ystod pH[B72] ffisiolegol oherwydd y seboneiddiad DHA ychwanegol[B136]. Mae'r un peth yn[B37B] ddilys[B143] gyda[B82] rhydwythiadau gan sylweddau sy'n[B63][B37A] cynnwys[B88] grwpiau H–S, cafodd[B149][B151] gradd[B156] adwaith[B14A] amlwg ei ffeindio am iddynt[B91] debyg i'r seboneiddiad DHA. Modd bynnag[B89], mae un rhyng-gyflwr sydd yr[B8] adwaith[B14A] rhydwythiad gwirioneddol[B93] o DHA yn[B37A] dilyn wedi'i[B92] brofi'n[B153] sbectrosgopaidd[B94] is-goch gan adweithiau[B14] gyda[B82] grwpiau H–S. Cafodd[B149][B151] gwahaniaethau[B121][B157] sbectrosgopig is-goch croyw ei ffeindio mewn adweithiau[B14] ocsidiad rhwng[B120] deilliadau sy[B45] anabl neu abl[B95] o ffurfio cylch C(6)–O–C(3).

... bis hier "yn", " 'n", jedoch nicht "ym", "yng" überprüft ...

Vokabelsuchhilfe wegen möglicher Anlautmutation
Ein Sprachschüler weiss nicht alle Regeln zur Anlautmutation. Daher hier eine Übersicht, um bei Suchmisserfolg wegen fehlender Vokabeleinträge im Suchalfabet eine weitere eventuell erfolgreiche Suche vornehmen zu können. Sucht man z.B. "foleciwl" (mit dem Anlaut "f") und findet nichts, dann sollte man im Wörterbuch also noch einmal unter "boleciwl" (mit alternativem Anlaut 1) oder unter "moleciwl" (mit alternativem Anlaut 2) nachschauen (ohne Garantie!):
Anlaut Alt. 1 Alt. 2
b p
ch c
d t
dd d
f b m
g c
l ll [*]
m b
mh p
n d
ng g
ngh c
nh t
ph p
r rh
th t
_ g
Anm.:
  • das Unterlinie-Zeichen "_" steht für beliebigen Buchstaben. Bei Suchmisserfolg einer Vokabel mit beliebigem Anlautbuchstaben bitte noch mal im Verzeichnis unter "g" + "beliebigen Suchbuchstaben" recherchieren (ohne Garantie!)
  • folgende Buchstaben gehören zum walisischen Alphabet:
    A B C CH
    Ch
    D DD
    Dd
    E F FF
    Ff
    G NG
    Ng
    H I L LL
    Ll
    M N O P PH
    Ph
    R RH
    Rh
    S T TH
    Th
    U W Y
    a b c ch d dd e f ff g ng h i l ll m n o p ph r rh s t th u w y
  • * =: Aussprache von 'll' ist ähnlich zu dts. 'sch' oder 'sh'
  • Tipps und Regeln zur Softmutation [Farbkennzeichnung bezieht sich auf die lexikalische Version]:
    • folgender best.Artikel erzeugt Softmutation am femininen (♀) Folge-Nomen im Singular [Lit. SM-Regel 1 ]: y
    • folgendes Kardinalwort (/ Zahlwort) erzeugt Softmutation am femininen (aus {♀,♂}) Folge-Nomen im Singular [Lit. SM-Regel 2 ]: un
    • folgendes Kardinalwort (/ Zahlwort) erzeugt Softmutation am femininen ({♀}) Folge-Nomen/Silben im Singular [Lit. SM-Regel 3 ]: dwy
    • folgendes Kardinalwort (/ Zahlwort) erzeugt Softmutation am maskulinen ({♂}) Folge-Nomen/Silben im Singular [Lit. SM-Regel 4 ]: dau
    • folgendes Ordinalwort (/ Zahlwort) erzeugt Softmutation im {♀,♂} Folge-Nomen im Singular [Lit. SM-Regel 5 ]: ail
    • Ordinalwörter (/ Zahlwörter) erzeugen Softmutation am femininen {♀} Folge-Nomen im Singular und simultan am erzeugenden Ordinalwort selbst [Lit. SM-Regel 6 ]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • fem.♀ Nomen ("enw benywaidd") im Singular (endend u.a. auf: -en, -es, -wraig; -aeth, -as, -fa, -ell; sind u.a. Namen von Ländern, Regionen, Städten, Flüssen, Bäumen, Kollektiven (= Sammelbegriffen wie z.B. 'system')) softmutiert ein nachfolgendes Adjektiv [Lit. SM-Regel 7 ]: ...(hier lachsfarbene) Textfundstellen...
      Suchkriterium: best.Artikel + Suchwort(= softmutiertes Nomen) + Demonstrativpronomen "hon" ⇒ ♀feminin
      Anm.: neben fem. gibt es auch mask. und zweigeschlechtliche Nomen:
      • mask.♂ Nomen ("enw gwrywaidd") im Singular enden u.a. auf -yn, -wr; -ad, -deb, -der, -edd, -had, -yd; sind u.a. Namen von Jahreszeiten, Monaten, Wochentagen, Himmelsrichtungen, Verbalnomen [Lit.]
        Suchkriterium: best.Artikel + Suchwort(= nichtmutiertes Nomen) + Demonstrativpronomen "hwn" ⇒ ♂maskulin
      • zweigeschlechtliche, bisexuelle Nomen (♂+♀ "epicence noun" (eng.) = "enw deuryw[B133]" (wal.)) sind selten aber nicht unbekannt, z.B. enden einige auf -eg (z.B. cymraeg, almaeneg, ..-metreg, sbectrosgopeg). Eine Ursache kann ein regionaler Gebrauchsunterschied (z.B. im Nordwalisischen ♂maskulin, im Südwalisischen ♀feminin) sein.
    • präpositionale Adjektive
      • "hen" (wal.) = "alt(er,e,es)", "alt-" (dts.) und
      • "hoff" (wal.) = "favorisiert(er,e,es)", "beliebt(er,e,es)", "lieblings-" (dts.)
      erzeugen beim Folgewort (Nomen [unabhängig von Numerus und Genus]) Softmutation [Lit. SM-Regel 8]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • in Adjektiv-Kompositionen verursachen
      • "gweddol" [Adj.] (wal.) = "gut(er,e,es)" (dts.),
      • "lled" (wal.) = "sehr" (z.B.: 'sehr spät', 'sehr hoch', 'sehr schnell') (dts.),
      • "rhy" (wal.) = "zu" (z.B.: 'zu spät', 'zu hoch', 'zu schnell') (dts.)
        Anm.: die Vorsilbe "rhy-" bei "rhydwythiad" (oder "rhydwcton", "rhydocs") ist ein Lehnwort für "re-" (lat.) = "zurück" (dts.) = "back" (eng.). Ausserdem ist der Wortrest "dwythiad" kein Adjektiv, sondern ein Nomen. Daher gilt SM-Regel 9 hierbei nicht (z.Zt.(12.11.2017): 2250:1 google-Fundstellen = "rhydwythiad":"rhyddwythiad"])
      beim Folgewort (Adjektiv) eine Softmutation [Lit. SM-Regel 9]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • folgende Präpositionen(&Präfixe) erzeugen Softmutation in dem Folgewort/der Folgesilbe [Lit. SM-Regel 10 ]:
      am , ar , at , dan , dros , drwy , gan , heb , i , is , o , tan , wrth , ... ??
    • folgende personenbezogene Possessiv-Pronomen
      • "dy" (wal.) = "dein(e)" (dts.)
      • "ei" (wal.) = "sein(e)", "ihr(e)" (dts.)
      erzeugen Softmutation in dem Folge-Nomen (= Personenbezeichner, keine Sachbezeichner) [Lit. SM-Regel 11]: ... [hier keine Textfundstellen; vergleiche Lit. HM-Regel 4]
    • das verknüpfende Partikel "yn" erzeugt Softmutation an dem nachfolgenden Wort (Nomen, Adjektiv; nicht Verb); Ausnahme: ein Anlaut 'll' oder 'rh' bleibt unverändert [Lit. SM-Regel 12]:
      • ... Subjekt + yn + ...(= Akkusativobjekt)
      • ... Subjekt + yn + ...(= Adjektiv)
    • in Folgewörtern (Nomen, Akkusativobjekten) nach den Adverbien [Lit. SM-Regel 13]: ... [hier keine Textfundstellen]
      • "dyma"[B144] (wal.) = "hier ist / hier sind" (dts.)
        • "dyna"[B145] (wal.) = "dort ist / dort sind" (dts.)
        • "dacw"[B146] (wal.) = "da ist / da sind" (dts.)
    • folgende Konjunktionen erzeugen Softmutation in dem Folge-Nomen [Lit. SM-Regel 14 ]: neu[B147], pa[B89]
    • folgende Partikel für "positive/nichtnegative SatzAussage" in den Zeitformen "long-future-tense", "(long) past tense", "conditional tense", die nicht übersetzt werden, verursachen Softmutation in dem Folge-Verb [Lit. SM-Regel 15]:
    • folgende das Nezessiv-Partikel rhaid enthaltende Komposition (z.B. [mae (/ does dim) "rhaid" + (deklinierte) Präposition + Artikel + Nomen + Adjektiv]) für Notwendigkeits-Zeitformen verursachen Softmutation in dem Folge-Verb [Lit. SM-Regel 16]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • negative Formen von Verben in den Zeitformen "short past tense", "short future tense" mit Ausnahme solcher, die mit "c", "p" oder "t" beginnen [Lit. SM-Regel 17]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • Frage-Formen von Verben in den Zeitformen "short past tense", "short future tense" [Lit. SM-Regel 18]: ... [hier noch keine Textfundstellen (unerledigt !!)]
    • unbestimmtes (Akkusativ-)SatzObjekt, nachgestellt dem Satzsubjekt, letztes postpositional zur Verbform für Verben in den Zeitformen "short past tense", "short future tense". Die "short"-Form zeichnet sich durch kasus- und numerus-abhängigen Suffix (hier z.B. "-odd") an den Verbstamm aus. [Lit. SM-Regel 19]: siehe z.B. [B154][B154], [B155][B155], [B156][B156]m [B157][B157]
    • falls sich das Nomen dydd (wal.) = "Tag" (dts.) in Wochentagsnamen-Kompositionen zu einem Satzobjekt auf die Frage (wann?) verwandelt und mit "an einem (/ dem / diesem) Wochentag" beantwortet werden müsste [Lit. SM-Regel 20]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • Adverbialausdrücke (/ Kompositionen) der Zeit [Lit. SM-Regel 21]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • Adjektivformen nach diesem nachstehenden Gleichheitsausdruck [Lit. SM-Regel 22]:
      • "mor[B85] ..." (wal.) = "gleich ..." (dts.)
      • "cyn[B85] ...-ed" (wal.) = "gleich ..." (dts.)
    • Personalformen von der Präposition "gan" (in NW als Possessiv-Sequenz verwendet) bedingen eine Softmutation in dem Folge-Nomen (gemäß Muster:
      INITVERB {z.B. mae, roedd} + {"gen i", "gen ti", "gynno fo"♂, "gynni hi"♀, "gynnon ni", "gynnoch chi", "gynnyn nhw"} + Folge-NOMEN) [Lit. SM-Regel 23]: ... [hier noch keine Textfundstellen (unerledigt !!)]
    • bei Fragen, welche eine negative Antwort erwarten lassen, erzeugt der Negationspartikel "na" eine Softmutation in dem Folgewort (=Verbform, die nicht mit "c", "p", "t" beginnt) [vergl. auch Lit. HM-Regel 10; Lit. SM-Regel 24]: ... [hier noch keine Textfundstellen]
    • bei Fragen oder Aussagen mit einer Wunsch-Verbalsequenz, beginnend mit "hoffwn" (siehe "mögen", "wollen" (dts.)) + gegebenenfalls Präposition, wird das Folgewort (Verbalnomen) softmutiert [Lit. SM-Regel 25]: ... [hier evtl. keine Textfundstellen] ...unfertig ...
    • bei Fragen oder Aussagen mit einer Pflicht-Verbalsequenz, beginnend mit "dylwn" (siehe "sollen" (dts.)) + gegebenenfalls Präposition, wird das Folgewort (Verbalnomen) softmutiert [Lit. SM-Regel 26]: ... [hier evtl. keine Textfundstellen] ...unfertig ...
    • Adjektivformen nach diesem Vergleichsausdruck [Lit. SM-Regel 27]: ... [hier evtl. keine Textfundstellen]
      • "mor[B85] ... â (/ag)[B82A]" (wal.) = "so gleich wie ..." (dts.); [vergl. auch Lit. HM-Regel 8]
      • "cyn[B85] ...-ed â (/ag)[B82A]" (wal.) = "so gleich wie ..." (dts.)
    • Adjektivformen im Komparativ direkt nach dem Partikel "yn" bei folgender Sequenz "yn ... na(g)[B82B]" [vergl. auch Lit. HM-Regel 9; Lit. SM-Regel 28]: ... [hier evtl. keine Textfundstellen]
    • Adjektivformen im Superlativ direkt nach dem Partikel "y" bei folgender Sequenz "y ...", falls sich der Superlativ auf ein feminines Nomen bezieht [Lit. SM-Regel 29]: ... [hier evtl. keine Textfundstellen]
    • in Nomen direkt nach dem AdverbialPartikel "'na" (=?= Acronym für "yna" ??) in unbestimmten Sätzen im Nordwalisischen [Lit. SM-Regel 30] (siehe Beispiel: "Mae 'na[B87] ...") für
      • ... folgende NW-INITVERBEN: z.B. {mae'na, does'na, oes'na, (roedd 'na ??)}
      • entsprechend den SW-INITVERBEN: z.B. {mae , does , oes , (roedd ??) }
    • im Objekt-Nomen direkt nach der Verb-Imperativform [Lit. SM-Regel 31]: ...
  • Tipps und Regeln zur Nasalmutation [provisorische Farbkennzeichnung]:
    • im Folgewort (Objekt-Nomen, Ortsnamen) nach der Präposition "yn".
      Anm.:
      • Falls das nasal-mutierte Folgewort mit "m" oder "mh" beginnt, mutiert die Präposition zu "ym"
      • Falls das nasal-mutierte Folgewort mit "ng" oder "ngh" beginnt, mutiert die Präposition zu "yng"
      [Lit. NM-Regel 1]: z.B.: yn[B37] Hermannstein
    • im Folgewort (Nomen) nach dem Personalpronomen "fy" (wal.) = "my" (eng.) = "mir" (dts.) [Lit. NM-Regel 2]: ... [hier keine Textfundstellen]
  • 11 Tipps und Regeln zur Hauchmutation [provisorische Farbkennzeichnung]: ... unfertig ...
    • in maskulinen♂ Nomen nach dem Zahlwort "tri" (wal.) = "drei" (dts.) [Lit. HM-Regel 1], siehe z.B. [B17H][B17H]
    • in allen (maskulinen♂ und femininen♀) Nomen nach dem Zahlwort "chwe[B158]" (wal.) = "sechs" (dts.) [Lit. HM-Regel 2], siehe z.B. [B159][B159]
    • in allen Nomen, die nur mit "c", "p", "t" beginnen, nach der Konjunktion "a" (wal.) = "und" (dts.) [Lit. HM-Regel 3], siehe z.B. [B72A][B72A]
    • in allen Nomen , falls sich diese auf feminine Besitzer beziehen und nur mit "c", "p", "t" beginnen, nach dem personenbezogenen Possessivpronomen "ei" (wal.) = "ihr(-,e,-)" (dts.) [Lit. HM-Regel 4], siehe z.B. [B22][B22], [B23][B23], [B25][B25]; ... [für maskuline Besitzer vergl. Lit. SM-Regel 11]
      das personenbezogene Possessivpronomen
      • "ei" [3.sg.] bedingt eine Hauchmutation auch bei nachfolgenden, vokalanlautenden Nomen;
      • "ein" [1.pl.], "eu" [3.pl.] bedingen eine Hauchmutation nur bei nachfolgenden, vokalanlautenden Nomen;
      • "eich" [2.pl.] bedingt keine Hauchmutation bei nachfolgenden Nomen: [z.B. hier 1 Textfundstelle: "eich ymweliad chi"]
      Anm.:
      Vokalanlaut mutiert zu "h-" + -Vokalanlaut ("y" und "w" gelten als Vokal und mutieren zu "hy" und "hw")
    • in allen Nomen nach folgenden Präpositionen [Lit. HM-Regel 5] ... unfertig ...:
      • "â" (wal.) = "zu" (dts.) ; siehe z.B. [B79][B79]
        • "gyda" (wal.) = "mit" (dts.) ; siehe z.B. [B148][B148]
        • "efo" (wal.) = "mit" (dts.) ; [hier (bisher) keine Textfundstellen]
      • "tua" (wal.) = "zu", "über", "cirka" (dts.); [hier (bisher) keine Textfundstellen]
    • in Verneinungsformen von Verben im (Kurz-)Imperfekt [Lit. HM-Regel 6]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • in Verneinungsformen von Verben im Kurz-Futur [Lit. HM-Regel 7]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • in allen, der Sequenz "mor ... â" folgendem Wörtern von "â" (wal.) = "wie" (dts.) [vergl. auch Lit. SM-Regel 27; Lit. HM-Regel 8]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • in allen, der Sequenz "yn ... na" folgendem Wörtern von "na" (wal.) = "als" (dts.) [vergl. auch Lit. SM-Regel 28; Lit. HM-Regel 9]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • in allen Folgewörtern von "na", falls eine Verneinung gemeint ist. Z.B. bei Fragen, welche eine negative Antwort erwarten lassen, erzeugt der Negationspartikel "na" eine Hauchmutation in dem Folgewort (=Verbform, die nur mit "c", "p", "t" beginnt) [vergl. auch Lit. SM-Regel 24; Lit. HM-Regel 10]: ... [hier keine Textfundstellen]
    • in allen Folgewörtern von "â" in negierten Kommandos. [Lit. HM-Regel 11]: ... [hier keine Textfundstellen]
Nota: Geiriau cyfystyron Cymraeg[B6]:
Walisische (Wort-)Synonyme:
 B1)  canlynol [Stammform]
ganlynol [=Soft(Mut.) / S.M.]
chanlynol [=Hauch(Mut.)/Aspiration(Mut.), H.M. / S.M.]
nghanlynol [=Nasal(Mut.) / N.M.]
nesaf
 B2)  crynodeb
grynodeb [Soft]
chrynodeb [Hauch]
 B3)  cael
caffael
caffel
 B4)  ddiamwys
heb amwysedd
 B5)  tudalen [hier: f.♀; auch [Lit.]: m.♂]
dudalen [Soft-Mutation analog z.Bretonischen]
 B6)  y[B8] + Cymraeg =:
y Gymraeg [Soft]
 B7)  Almaeneg
Almaenig (=?= Dialekt ??)
 B8)  bestimmter Artikel:
yr [vor Vokalen (incl. "walis.Vokal" "w" [jedoch nicht vor "we", falls Resultat von soft-mutiertem "gwe"] und "y"), falls nach konsonant. Auslaut]
y [vor Konsonanten, falls nach konsonant. Auslaut]
'r [nach vokal. Auslaut (incl. "walis.Vokal" "w" und "y"); es kann auch "yr" anstelle von " 'r" gefunden werden]
+ "y" erzeugt geschlechtsspezifische Soft-Mutation (analog zum Bretonischen und Kornischen) beim Folgewort (Hauptwort und nachgestelltem Adjektiv, falls vorhanden) [außer bei folgendem Anlaut: "ll’ " / "ll' " oder " ‘rh" / " 'rh"]
 B9)  Präposition:
o
+ erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort
 B9A)  o[B9] + 'r[B8] =:
o'r
+ erzeugt geschlechtsspezifische Soft-Mutation beim Folgewort (Hauptwort)
 B9B)  traethawd[B9C] hir
traethawd estynedig
traethawd ymchwil
traethawd ymchwil doethuriaeth
traethawd doethuriaeth
traethawd doethurol
thesis [f.♀]
 B9C)  traethawd [m.♂ + f.♀: http://geiriadur.ac.uk/gpc/gpc.html ]
traethawd [m.♂: wiktionary]
 B9D)  i[B15] + 'r[B8] =:
i'r
+ erzeugt geschlechtsspezifische Soft-Mutation beim Folgewort (Hauptwort)
 B9E)  Präposition:
drwy
+ erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort
 B10)  Präposition:
â [SW] [+keine-Mutation beim Folgewort] [jedoch: B11]
efo [NW] [+keine-Mutation beim Folgewort]
gyda[B82] [+Hauch-Mutation beim Folgewort]
 B10A)  â[B10] + 'r[B8] =:
â'r
+ erzeugt geschlechtsspezifische Soft-Mutation beim Folgewort (Hauptwort)
 B11)  Konjunktion:
â [jedoch: B10]
+ erzeugt Hauch-Mutation beim Folgewort
 B11A)  Konjunktion:
ac [vor Vokalen (incl. "w" und "y"); vor 'sy'[B127]]
a [vor Konsonanten außer vor 'sy'] + erzeugt Hauch-Mutation beim Folgewort mit Anlaut "c", "p", "t"
 B11B)  Pronomen / Präverbalpartikel:
a
+ erzeugt Soft-Mutation beim Folgewort (verb(alnomen)) mit Anlaut "c", "p", "t"
 B12)  pwnc [f.♀, m.♂ ??]
teitl [m.]
hawl [m.]
pencampwriaeth [f.]
enw(i) [..??]
 B13)  astudiaethau
archwiliaethau
ymchwiliadau
 B14)  adweithiadau
adweithiau[B14A] [pl.]
ôl-weithiadau
adwaithau
 B14A)  ad-[B14B] + gwaith =:
adwaith [sg.]
 B14B)  Präposition / Präfix:
ad
ad-
+ erzeugt Soft-Mutation (analog zum Bretonischen und Kornischen) bei dem Folgewort / der Folgesilbe [außer bei folgendem Anlaut: "ll’ " / "ll' " oder " ‘rh" / " 'rh"]
 B15)  Präposition:
i
+ erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort
 B16)  deugeto[B16A] (??)
daugeto (??)
dwygeto (??)
 B16A)  deu[B16B] + ceto =:
deugeto
 B16B)  Zahlwort bzw. Zahlpräfix:
dau [m.♂ Grundform]
deu (Vokal-mutierte Form / Umlautung von "dau")
dwy [f.♀ Grundform]
+ erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort
 B16C)  [SOFT-mutiertes Nomen] + gulonig (??) =:
[SOFT-mutiertes Nomen]-ulonig
[SOFT-mutiertes Nomen] + gwlonig (??) =:
[SOFT-mutiertes Nomen]-wlonig
 B16D)  dau-[B16B] + deg[B53] =:
deuddeg Suffix "dau-" lautet zu "deu-" um + erzeugt Soft-Mutation bei der Folgesilbe ("deg"); [Vergleiche B52]
dau-[B16B] + deng[B53] =:
deuddeng Suffix "dau-" lautet zu "deu-" um + erzeugt Soft-Mutation bei der Folgesilbe ("deng"); [Vergleiche B52]
 B17)  1992
mil naw cant a[B11A] naw deg dau [moderne Dezimal-Zählmethode: 1000 + 9*100 + 9*10 + 2]
pedwar ar bymtheg cant, a deuddeg[B16D] ar phedwar ugain [traditionelle 15-20-Zählmethode: (4 + 15)*100 + 12 + 4*20]
 B17A)  106
cant a chwech[B158] [traditionelle und moderne Zählmethode: 100 + 6]
 B17B)  2017
dwy[B16B] fil[B102] a[B11A] dau[B16B] ar bymtheg
 B17C)  37°C
trideg saith gradd Celsius[B17G] [moderne Dezimal-Zählmethode: 30 + 7]
dau ar bymtheg ar hugain gradd Celsius[B17G] [traditionelle Zählmethode: 2 + 15 + 20]
 B17D)  79·3 cJ/môl
79.3 kJ/môl
saithdeg naw pwynt tri chilo[B17H] Joule wedi'i rannu gyda[B82] môl [moderne Dezimal-Zählmethode: (70 + 9),(3)]
saithdeg naw pwynt tri chilo[B17H] Joule allan o fôl[B17I] [moderne Dezimal-Zählmethode: (70 + 9),(3)]
saithdeg naw pwynt tri chilo[B17H] Joule bob môl [moderne Dezimal-Zählmethode: (70 + 9),(3)]
(4 + 15) a 3*20 pwynt 3 chilo[B17H] Joule wedi'i rannu gyda[B82] môl [traditionelle Zählmethode: 4 + 15 + 3*20 komma 3]
pedwar ar bymtheg a thrigain pwynt tri chilo[B17H] Joule/môl [traditionelle Zählmethode: 4 + 15 + 3*20 komma 3]
 B17E)  siapter
siaptur
pennod
 B17F)  pennod[B17E] 5
pennod pump[B158B]
 B17G)  gradd canradd
gradd Celsius
gradd selsiws
 B17H)  tri + cilo =:
tri chilo [Hauch]
 B17I)  o[B9] + môl =:
o fôl
 B18)  y[B8] + Gwe fyd-eang =:
y We Fyd-Eang [34300 Fundstellen]
yr We Fyd-Eang [2 Fundstellen]
 B19)  Pers.Pronomen:
ef [=m.,♂]
e [=m.,♂ [SW]: nach kons. auslaut. Vorwort; nach "mae"]
o [=m.,♂ [NW]: nach kons. auslaut. Vorwort; nach "mae"]
fe [=m.,♂ [SW]: nach vokal.auslaut. Vorwort] [Verwechselungsgefahr mit "long-future-tense"-Aussagesatz erzeugenden Partikel "Fe" [SW]]
fo [=m.,♂ [NW]: nach vokal.auslaut. Vorwort]
hi [f.,♀]
+ erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort
 B20)  walis. Passiv 1.Art [Imperfekt]:
"cafodd" (= "hatte" / "bekam" (dts.)) + (gegebenenfalls Subjekt) + Possessivpronomen + Verbalnomen

Anm.: die konjugierte "cael"-Form kann einer Mutationsvorschrift unterliegen (a: wegen einiger folgender Partikel unklar!!); b: wegen vorausgehender nichtübersetzbarer Satzanfangs-Partikel "Fe"/"Mi" (siehe [B149])
z.B. (wegen "tudalen" [f.♀] ⇒ "ei" [=f.♀]):
Cafodd[B149][B151][B24] tudalen nesaf (106) ... [+ Titel] ... Giessen 1992, ei[B21] theipio ...
 B21)  Possessiv-Pronomen:
ei [=m.♂] + erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort
ei [=f.♀] + erzeugt Hauch-Mutation (= "Treiglad llaes" (wal.)) beim Folgewort
dem auf "ei" folgenden Nomen können (je nach walis. Dialekt) Personal/Possessiv-Pronomen(-Partikel)[B21A] folgen (Besitz-Hervorhebung)
 B21A)  NW:
ei[B21] + [konsonantisch auslautendem NOMEN] + o [=m.♂]
ei[B21] + [vokalisch auslautendem NOMEN] + fo [=m.♂]
SW:
ei[B21] + [konsonantisch auslautendem NOMEN] + e[B19] [=m.♂]
ei[B21] + [vokalisch auslautendem NOMEN] + fe[B19] [=m.♂]
NW + SW:
ei[B21] + [NOMEN] + hi[B19] [=f.♀]
 B22)  ei[B21] + teipio =:
... ei theipio [Hauch, wegen: 'ei' =hier f.♀]
 B23)  ei[B21] + cyfieithu =:
... ei chyfieithu [Hauch, wegen: 'ei' =hier f.♀]
ei[B21] + cyfieithio =:
... ei chyfieithio [Hauch, wegen: 'ei' =hier f.♀]
... ei thranslatio
... ei thransletio
... ei thransladu
... ei thranslato
... ei thransleto
 B24)  cafodd
cas
cafas (obsolet)
cadd (poetisch)
 B25)  ei[B21] + rhoi =:
... ei rhoi [Hauch, wegen: 'ei' =hier f.♀]
 B26)  rhydwythiad
ad-ddygiad
 B27)  rhydocs
talfyriad o rhydwythiad ac[B11A] ocsidiad
 B28)  alcalïaidd
alcalaidd
 B29)  sbectra
sbectrymau
 B30)  graddnodi (??)
calibro
 B31)  y[B8] + methodoleg =:
y fethodoleg [Soft]
 B32)  Präposition / Redensart:
ar[B33] + cyfer[B34] =:
ar gyfer[B34A]
 B33)  Präposition:
ar
+ erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort
 B34)  cyfer
cyfair
 B34A)  gyfer
gyfair
 B35)  f.♀ Nomen im Singular
+ erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort (Adjektiv oder "compound"-Nomen (z.B. (wfw:) "Laden Saft" =^= "Saftladen" (dts.)))
 B36)  [femin.sing. Nomen][B35] + ceto- =:
[femin.sing. Nomen] geto-
 B37)  Präposition:
yn [Verwechselungsgefahr mit Verbalpartikel[B37A] "yn" und Verknüpfungspartikel[B37B] "yn"; + Nasal-Mutation beim Folgewort (Ortsnamen, Orts-Objekt);]
'n [nach vokal. Auslaut (z.B. bei "mae'n"; incl. "walis.Vokal" "w" und "y"); es kann auch "yn" anstelle von " 'r" gefunden werden]
ym [vor Anlaut mit "m" oder "mh"; falls Folgewort durch Nasalmutation in diesen Anlaut mutiert ist
yng [vor Anlaut mit "ng" oder "ngh"; falls Folgewort durch Nasalmutation in diesen Anlaut mutiert ist
mewn[B118]
 B37A)  Verbalpartikel (erzeugt Verlaufsform/Part.Präsens):
yn [Verwechselungsgefahr mit Präposition[B37] "yn" und Verknüpfungspartikel[B37B] "yn"; + keine Mutation (beim Folgewort (Verb))]
'n [nach vokal. Auslaut (z.B. bei "Otto'n + Verb"; incl. "walis.Vokal" "w" und "y") ]
 B37B)  Verknüpfungspartikel (=^= evtl. ehemals ähnlichlautender, verlorengegangener, unbestimmter Artikel) für "einsame" Adjektive und Nomen:
yn [Verwechselungsgefahr mit Präposition[B37] "yn" und Verbpartikel[B37A] "yn"] [+ Soft-Mutation (beim Folgewort (Nomen,Adjektiv))]
'n [nach vokal. Auslaut (z.B. bei "Otto'n + Verb"; incl. "walis.Vokal" "w" und "y") ]
 B38)  Konjunktion:
... yn[B37B] ogystal â ...
a(c)[B11A] ... a(c)[B11A] ...
 B39)  ei[B21] + astudio =:
... ei astudio
 B40)  cafodd ... ein astudio [PASSIV, Vergangenheit][keine Mut. wegen 'ein'(wal.) = Pers.Pron.(f.♀pl.)]
astudiwid ... [AKTIV, Vergangenheit, man-Form]
... astudiwid [AKTIV, Vergangenheit, man-Form]
 B41)  cafodd ... ein dadansoddi[B65] [PASSIV, Vergangenheit][keine Mut. wegen 'ein'(wal.) = Pers.Pron.(f.♀pl.)]
dadansoddwyd ... [AKTIV, Vergangenheit, man-Form]
... dadansoddwyd [AKTIV, Vergangenheit, man-Form]
 B42)  cafodd ... ein cefnogi hanfodol [PASSIV, Vergangenheit][keine Mut. wegen 'ein' = Pers.Pron. im plural]
cefnogwyd hanfodol ... [AKTIV, Vergangenheit, man-Form]
... cefnogwyd hanfodol [AKTIV, Vergangenheit, man-Form]
 B43)  Ar[B33] ben hynny
Ym mhen hynny
Heblaw hynny
Yn[B37] ogystal[B132]
Yn[B37] ychwanegol
A hefyd
 B44)  troi
trosi
turnio
 B45)  ... a ... [direct relative clause: Subjekt des Hauptsatzes ist Subjekt oder Akkusativ-Objekt des Relativsatzes]
... y ... [indirect relative clause: Subjekt des Hauptsatzes ist (genitivisches) Objekt eines Verbalnomens oder einer Präposition des Relativsatzes]
... mai + Nomen/Nominalphrase ... [NW: Komplementierer eines "dass"-Satzes]
... taw + Nomen/Nominalphrase ... [SW: Komplementierer eines "dass"-Satzes]
... bod + Nomen/Nominalphrase ... ["bod" kann Personalsuffixe haben; "bod" steht nach: "achos", "er", "hwyrach" / "falle", "gobeithio"]
... sy(dd)[B48] + Verb ...
 B46)  dirgryniad
osgiliad
 B47)  ymestyn
estyn
 B48)  sydd [Relativverbform 3.p sg. Präsens vom walis.Hilfsverb "bod"]
sy
 B50)  drwy[B9E] + 'r[B8] =:
drwy'r
+ erzeugt geschlechtsspezifische Soft-Mutation beim Folgewort (Hauptwort)
 B51)  yn[B37] + cymharol =:
yn gymharol [Soft]
 B52)  dau-[B16B] + pol =:
deubôlSuffix "dau-" lautet zu "deu-" um + erzeugt Soft-Mutation bei der Folgesilbe ("pol") : [Vergleiche B16D] [f.♀] [Lit.]
deupol [mask.] [Lit.]
 B53)  deg [außer vor m-Anlaut]
deng [vor m-Anlaut] ... zur Zeit hier keine Text-Fundstellen ...
 B54)  dri sbectrwm[B54A]
dri o sbectra
 B54A)  sbectrwm
ysbectrwm
 B55)  bwtanal
aldehyde asid[B116] bwtyrig
 B56)  mae + 'r[B8] =:
mae'r
+ erzeugt geschlechtsspezifische Soft-Mutation beim Folgewort (Hauptwort)
 B56A)  mae + 'n[B37] =:
mae'n
mae + fe[B19] + 'n[B37] =:
mae fe'n
+ erzeugt Soft-Mutation beim Folgewort (Hauptwort/Substantiv, Eigenschaftswort/Adjektiv)
 B57)  gyda[B82] + 'r[B8] =:
gyda'r
+ erzeugt geschlechtsspezifische Soft-Mutation beim Folgewort (Hauptwort)
 B58)  o + dylanwad =:
o ddylanwad [Soft]
 B59)  canlyniadasan(t) ... o ardal ...
ymddangosasan(t) ... yn ardal ...
 B60)  o + gwneud sebon =:
o wneud sebon [Soft]
 B61)  asidau [pl.]
asidiau [pl.]
surion [pl.]
 B62)  dé-ocsaíd charbóin
carbon deuocsid
CO2
 B63)  sydd[B48] yn[B37][B37A][B37B]
sy[B48] + 'n[B37][B37A][B37B] =:
sy'n
 B64)  Negations-Präfix:
di- + erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort
ad- + erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort
dad- + erzeugt Soft-Mutation (= "Treiglad Meddal" (wal.)) beim Folgewort
a- + erzeugt Nasal-Mutation (= "Treiglad trwynol" (wal.)) beim Folgewort
siehe [B129]
 B65)  dad-[B64] + ansoddi =:
dadansoddi
 B66)  di-[B64] + carbocsylada =:
digarbocsylada
 B67)  eithaf sefydlog
eitha' sefydlog
eitha sefydlog
 B68)  adfeiledigaeth
dadelfennu
dadelfeniad
 B69)  archwilio
dadansoddi
 B70)  alcaliaidd
alcalïaidd
 B71)  ystod pH [684 google-Fundstellen]
raens pH [ 0 google-Fundstellen]
rênj pH [ 0 google-Fundstellen]
band pH [ 0 google-Fundstellen]
 B72)  pH
pŵer Hydrogen
potensial Hydrogen
 B72A)  dymheredd a pH[B72]
dymheredd a phŵer Hydrogen [Hauch-Mutation]
dymheredd a photensial Hydrogen [Hauch-Mutation]
 B73)  perthynasau
perthynasoedd
perthnasau
cyflyniadau
 B74)  cysonyn daduniad asid[B116]
Ka
 B75)  Redensart(en):
o hyd
yn[B37] dal
dal i fod
byth
ac[B11A] eto
eto
 B76)  fflwroleuedd[B134]
fflworoleuedd[B134]
 B77)  sbectrosgopeg cyseiniant sbin electron (CSE, ESR)
sbectrosgopeg cyseiniant paramagnetig electro (CPE, EPR) (??)
 B78)  is + coch[B128] =:
is-goch
isgoch
Soft-Mutation, obwohl Präposition "is" in der bisher bekannten Lit. nicht als Mutierursache aufgeführt ist
 B79)  â + prosesau =:
â phrosesau
 B80)  i[B15] + dylanwadau =:
i ddylanwadau [Soft]
 B81)  gan + gwerth =:
gan werth [Soft]
 B82)  cyd + â[B82A] =:
cyda
gyda [=soft-mutiert, falls es einer adverb(i)alen Phrase (vor Konsonantanlaut) voransteht]
[SW:] 'da
gydag [=soft-mutiert, falls es einer adverb(i)alen Phrase (vor Vokalanlaut) voransteht]
 B82A)  Präposition:
â [vor Konsonanten]
ag [vor Vokalen]
 B82B)  Präposition:
na [vor Konsonanten]
nag [vor Vokalen]
 B83)  ansefydlogrwyddau
ansefydlogrwyddion
ansefydlogrhwyddau
 B84)  'n + problematig =:
'n broblematig
'n + problemus =:
'n broblemus
 B85)  molar cyfartal (??)
molar hafal (??)
ecwimolar (??)
ecwifolar (??)
ecwifolared (??)
cym-[B86] + molar =:
cymolar (??) [mögl. walis. Äquativform des Adjektivs]
cyn-[B86] + molar =:
cynfolared [mögl. walis. Äquativform des Adjektivs; erfüllt SM-Regel 22]
[Vokabel]: "cyn folared â(/ ag)[B82A]", "mor folar â(/ ag)[B82A]" (wal.) = "as molar as" (eng.) = "so molar wie" (dts.)
molared (??) [mögl. walis. Äquativform des Adjektivs]
mor- + molar =:
morfolar [mögl. walis. Äquativform des Adjektivs; erfüllt SM-Regel 22]
 B86)  cy- [vor w̯, chw̯, h ]
cyf- [vor Vokalen und i̯, l, r, n ]
cym- [vor Konsonanten m, b, p ]
cyn- [vor Konsonanten d, n, t ]
cyng- [vor Konsonanten c, g ]
cys- [vor Konsonant s ]
 B87)  [korrekt:] mae crynodiadau ... yn rhydwytho ...
[korrekt, NW:] mae'na grynodiadau ... yn rhydwytho ...
[inkorrekt:] maent[B87A] crynodiadau ... yn rhydwytho ...
[korrekt, aber unvollständig, wäre:] maent[B87A] yn rhydwytho ...
 B87A)  maen [umgangssprachlich]
maent
 B88)  cynnwys
cynhwyso
 B89)  er hynny
bynnag + pa + modd =:
bynnag pa fodd [Soft]
modd bynnag
fodd bynnag
 B90)  grwpiau bond
grwpiau gweithredol
 B91)  am iddynt[B91A] (??)
iddynt[B91A] (??)
am amdanynt[B91B] (??)
amdanynt[B91B] (??)
... (??)
 B91A)  iddynt
iddyn
 B91B)  amdanynt
amdanyn
 B92)  wedi ei
wedi'i
(Passiv) Präs.: mae ... wedi'i ...; Imperf.: roedd ... wedi'i ...
 B93)  gwirioneddol
actuol
real
rial
reial
 B94)  yn + sbectrosgopaidd =:
yn sbectrosgopaidd [adv.]
â sbectrosgopeg [instrumental]
 B95)  abl
abal
 B96)  cyfernod
cyfeirnod
 B96A)  o + cyfeirnod[B96] =:
o gyfeirnod [Soft]
 B96B)  o + tawtomeriaeth =:
o dawtomeriaeth [Soft]
 B97)  agoriadol
cyntaf
 B98)  hydoddiannau stoc
hydoddiannau mam
 B99)  gwerthau
gwerthoedd
 B100)  i[B15] + gwerthoedd[B99] =:
i werthoedd [Soft]
 B101)  o + tymheredd =:
o dymheredd [Soft]
 B102)  dwy + mil =:
dwy fil [Soft]
 B103)  ar + pymtheg[B104] =:
ar bymtheg [Soft]
 B104)  pym- + deg =:
pymtheg [Nasal]
Sonderfall, da normalerweise d nach n nasal-mutiert
 B105)  ascorbig [Lit.]
asgorbig [Lit.]
 B106)  compiwtor
cyfrifiadur
 B107)  Cafodd[B20] tudalen[B5] nesaf[B1] ... ei theipio[B22] ac[B11A] ei[B108] chyfieithu[B23] gan yr[B8] awdur ac[B11A] ei[B108] rhoi[B25] yn[B37] y We Fyd-eang[B18] (...) ...
Grammatische Ellipse walischer Art (elips gramadegol):
falls Akteur und Zeitform in einer Aufzählung gleich bleibt, steht beim Kornischen nur das erste Verb in der deklinierten Form. Jedes folgende Tätigkeitswort wird durch das lexikalische Verbalnomen ausgedrückt. Unklar ist, ob diese Regel auch beim Walisischen gilt.

Cafodd[B20] tudalen[B5] nesaf[B1] ... ei theipio[B22] a chyfieithu[B23] gan yr[B8] awdur a[B11A] rhoi[B25] yn[B37] y We Fyd-eang[B18] (...) ...
 B108)  ac + ei =:
a'i
 B109)  gened
genwyd
ganwyd
gannwyd
 B110)  caredig
ceredig
 B111)  chaniatâd
chenatâd
 B112)  cyda + caniatâd =:
cyda chaniatâd[B111]
 B112A)  cyda + ei + caniatâd =:
cyda ei ganiatâd [=Soft-Mutation, falls ♂mask.Besitzer, bestätigt durch zusätzliches postpositionales Pronomen "o" [NW] bzw. "e" [SW]]
cyda ei chaniatâd [=Hauch-Mutation, falls ♀fem.Besitzer(in), bestätigt durch zusätzliches postpositionales Pronomen "hi"]
 B113)  crynodeb
crynodab
 B114)  dihydro[B64]
dadhydro[B64] [Lit.]
 B115)  markio
labelu
 B116)  asid [sg.]
sur [sg.]
 B117)  cym + porth =: [siehe: "support" (eng.)]
cymorth
 B118)  cym + yn =?= 'ym + ywn =?= ymywn =: [siehe: "within" (eng.)]
mywn
mewn
 B119)  'n + cyfraneddol =:
'n gyfraneddol
 B120)  rhwng
yrhwng
 B121)  ymddangosasant + gwahaniaethau =:
ymddangosasant wahaniaethau [Soft für alle Formen, die einer Personalendung für 1.sg.+pl., 2.sg.+pl., 3.pl. folgen]
 B122)  o DHA, DKG, ac un sylweddo[B122A]
o DdHA, DdKG, ac un sylweddo[B122A]
 B122A)  syl + wedd =:
syl- + gwedd
sylwedd
 B123)  allan o[B9]
oddi wrth
 B124)  gan + titradiad =:
gan ditradiad [Soft]
 B125)  hysbys
ysbys
 B126)  niwtral
newtral
 B127)  a(c)[B11A] + sy =:
ac sy [obwohl 'sy' konsonantischen Anlaut hat][Lit.]
a sy [obwohl 'sy' konsonantischen Anlaut hat][Lit.]
 B128)  rhudd [siehe: 'rhuddem'; Lehnwort 'red' (eng.), 'rot' (dts), 'rouge' (frz.)]
coch[B78] [siehe: 'cotschens' (raet.rom.)]
 B129)  Präposition / Präfix:
dat
dad
+ erzeugt Soft-Mutation (analog zum Bretonischen und Kornischen) bei dem Folgewort / der Folgesilbe [??: außer bei folgendem Anlaut: "ll’ " / "ll' " oder " ‘rh" / " 'rh"]
siehe [B64]
 B130)  dat-[B129] + plygodd =:
datblygodd
 B130A)  dat-[B129] + plygiad =:
datblygiad
 B131)  gwraidd sgwar
ail isradd
 B132)  yn[B37B] + gogystal[B137] =:
yn ogystal[B137A]
 B133)  dau[B16] + rhyw =:
y ddau ryw =^= ♂gwrywaidd[B133A] + ♀benywaidd[B133A]
deuryw
 B133A)  -waidd (wal.)
-weise (dts.)
-wise (eng.)
 B134)  golau + -edd =:
goleuedd
 B135)  mae[B87] crynodiadau NADH[B150] ecwimolar[B85] yn[B37A] rhydwytho'n[B37B] anghyflawn[B135A] yn[B37B] unig[B142] ...
dydy crynodiadau NADH[B150] ecwimolar[B85] ddim yn[B37A] rhydwytho'n[B37B] gyflawn[B135B] ...
 B135A)  an + cyflawn =:
an- + nghyflawn =:
anghyflawn
 B135B)  ..-VOKAL + yn + cyflawn =:
..-VOKAL + yn + gyflawn =:
..-VOKAL'n gyflawn
 B136)  ychwanegol
chwanegol
 B137)  go- + cystal[B137B] =:
gogystal
go- + cystadl[B137B] =:
gogystadl
 B137A)  ogystal
ogystadl
 B137B)  cystal
cystadl
 B138)  amwys
ymwys
 B139)  tircryniad falensi
tircryniad ymestyn[B47]
tircryniad estyniad
tircryniad ystyniad
 B140)  cyf- + ateb =:
cyfateb
 B141)  yn + gôl [=Nomen] =:
yn ôl
 B142)  yn + unig [Adj.] =:
yn unig [Adv.]
 B143)  yn + dilys [Adj.] =:
yn ddilys
 B144)  dyma
tyma
thyma
 B145)  dyna
tyna
dyne
dene
dena
 B146)  dacw
dyco
doco
’co
 B147)  neu
ni [=dialekt (Morgannwg (wal.)/ Glamorganshire (eng.))]
nou [=ausgestorben]
 B148)  gyda[B82] chaniatâd[B112] caredig[B110] yr[B8] awdur
NW: gyda[B82] ei ganiatâd[B112A] caredig[B110] o
SW: gyda[B82] ei ganiatâd[B112A] caredig[B110] e
 B149)  cafodd (e/o)
[wegen Initialbuchstabe(Wortstamm) ∈ {c,p,t}: nur positive Form(en)]:
NW: Mi gaeth o
SW: Fe gafodd e
[wegen Initialbuchstabe(Wortstamm) ∈ {c,p,t}: wäre negative Form: "chafodd" ]
 B150)  NADH
ffurflen [f.♀, SM7:] rydwythol y Deuniwcleotid Adenin Nicotinamid
 B151)  Cafodd ['past_tense.short_form', 3.pl.]
Codwyd [mehrdeutiger Passivstil in walis.Medien: a) Imperfekt b) Perfekt]
 B152)  dadansoddi[B41][B69] + yn[B37B] =:
dadansoddi'n
 B153)  brofi + yn[B37B] =:
brofi'n
 B154)  Fe gafodd e (/ Cafodd) + tudalen[B5] ... =:
Cafodd tudalen ...
Fe gafodd[B149] e dudalen ... [Short-Past, Subjekt, Akk.Objekt gemäß SM-Regel 19]
 B155)  .., fe gafodd e (/ cafodd) + cyflyniadau[B73] ... =:
.., cafodd cyflyniadau ...
.., fe gafodd[B149] e gyflyniadau ... [Short-Past, Subjekt, Akk.Objekt gemäß SM-Regel 19]
 B156)  .., fe gafodd e (/ cafodd) + gradd adwaith ... =:
.., cafodd gradd adwaith ...
.., fe gafodd[B149] e radd adwaith ... [Short-Past, Subjekt, Akk.Objekt gemäß SM-Regel 19]
 B157)  .., fe gafodd e (/ cafodd) + gwahaniaethau ... =:
.., cafodd gwahaniaethau ...
.., fe gafodd[B149] e wahaniaethau ... [Short-Past, Subjekt, Akk.Objekt gemäß SM-Regel 19]
 B158)  chwech
chwe [falls "6" vor einem Nomen steht]
 B158A)  cant
can [falls "100" vor einem Nomen steht]
 B158B)  pump
pum [falls "5" vor einem Nomen steht]
 B159)  "cant[B158A] a chwe[B158] thudalen" (wal.) = "106 Seiten" (dts.) [Hauch-Mutation]
"tudalen cant[B158A] a chwech[B158]" (wal.) = "Seite 106" (dts.)
Anm.:
  • NW = Nordwales
  • SW = Südwales

geiriau neilltuedig,
geiriau allweddol,
allweddeiriau

(keywords):
Detlef, Pagel, Giessen, 1992,
DHA, DGU, DKG, NADH, pH, pKa, CSE, ESR,

actifadu, adfeiledigaeth, adwaith, agoriadol, alcalinaidd, ansefydlogrwydd, ardal, aseton, asetyl, asgorbig, asid,
band, bis, bond, bwtanal,
calibro, carbonig, crisialog, crynodeb, crynodiad, cyfeirnod, cylch, cynnyrch, cyntaf, cyseiniant,
dadhydro, datblygiad, dehongliad, deu-geto, deupol, dewteriwm, difodiant, digarbocsylada, dirgryniad, doethurol,
egni, electron, electronig, enol,
ffisiolegol, fflworoleuedd, ffotometreg, ffurfio,
gradd, grwp, gulonig, gwerth, gwneud,
hydoddiant, hydradiad, hydrolysis,
integrol, is-goch, iso,
keto,
mam, mesuriad, moment,
niwtral,
ocsidiad, ocso,
paramagnetig, paramedr, pelenigau,
radicalig, rhydwcton, rhydocs, rhydwythiad, rhyng-gyflwr,
safon, sbectra, sbectrosgopeg, sbectrosgopig, sbin, sebon, seboneiddiad, sefydlog, stoc,
tawtomeriaeth, teitl, titradiad, traethawd, tymheredd,
ymestyn,
Haftungsausschluss
Flag Counter
© drpagel.de Alle Rechte vorbehalten.